Loyiha toshkent davlat yuridik universiteti

BIRINCHI INSTANSIYA SUDI TOMONIDAN CHIQARILADIGAN AJRIMLAR 

 

76 

 

V BОB

 

Biroq,  O‘zbekiston  Respublikasi  Oliy  Sudi  Plenumining  2012-yil     

25-maydagi  “Fuqarolik  ishlari  bo‘yicha  birinchi  instansiya  ajrimlari 

to‘g‘risida”gi  7-sonli  qarorida  alohida  protsessual  hujjat  ko‘rinishida 

chiqariladigan  ajrimlar,  odatda,  kirish,  asoslantiruvchi  va  xulosa 

qismlaridan  iborat  bo‘lishi  kerakligi  to‘g‘risida  tushuntirish  beriladi. 

Vaholanki,  FPKning  238-moddasida  alohida  protsessual  hujjat  shaklida 

chiqariladigan ajrimning mazmuni bayon etilgan bo‘lib, ushbu moddaning 

4-bandida  nizo  predmeti  va  ajrim  bilan  hal  qilinayotgan  masalaning 

mohiyati haqida sud ajrimida bayon etilishi ko‘rsatilmoqda. 

Sud  ajrimlarining  kirish  qismida  ajrimning  chiqarilgan  vaqti  va  joyi, 

ajrim  chiqargan  sudning  nomi,  sudyaning  familiyasi  (sud  tarkibi),  sud 

majlisi  kotibi,  ishda  ishtirok  etuvchi  shaxslar  haqidagi  ma’lumotlar 

ko‘rsatiladi.  Bayon  qismida  nizo  predmeti  va ajrim bilan  hal  qilinayotgan 

masalaning  mohiyati,  ishda  ishtirok  etayotgan  shaxslarning  fikrlari 

ko‘rsatiladi.  Ajrimning  asoslantiruvchi  qismida  sudning  xulosasiga  olib 

kelgan  asoslar  va  sud  qo‘llagan  qonunlar  bayon  etilishi  lozim.  Ajrimning 

xulosa  qismida  sudning  hal  etilayotgan  masala  yuzasidan  xulosasi,  ajrim 

ustidan shikoyat berish (protest keltirish) tartibi va muddatlari ko‘rsatilishi 

lozim.  Ajrimning  xulosa  qismi  uni  ijro  etish  chog‘ida  tushunmovchiliklar 

kelib chiqmasligi uchun aniq va tushunarli ifoda etilgan bo‘lishi kerak. 

Sud  tomonidan  o‘z  joyida  chiqariladigan  ajrimda  yuqoridagi 

ajrimlardan farqli ravishda kirish qismi va shikoyat qilish tartibi va muddati 

ko‘rsatilmaydi (FPKning 238-moddasi). 

Sud  ajrimlari  shikoyat  qilinadigan  (protest  keltiriladigan)  va  shikoyat 

qilinmaydigan  (protest  keltirilmaydigan)  ajrimlarga  ham  bo‘linadi.  Qonun 

bo‘yicha  qat’iy  va  shikoyat  qilib  bo‘lmaydigan  (protest  keltirilmaydigan) 

ajrimlar chiqarilishi bilanoq qonuniy kuchga kiradi. Masalan, sudning nizo 

predmetiga nisbatan mustaqil talablar bilan arz qiluvchi uchinchi shaxslarni 

protsessga  jalb  etish  haqidagi  ajrimi  ustidan  shikoyat  qilinmaydi  va  ular 

chiqarilishi  bilan  darhol  ijro  etiladi.  Shuningdek,  hal  qiluv  qarori 

chiqarilguniga qadar alimentlar undirish to‘g‘risidagi sudning ajrimi darhol 

ijro etiladi (FPKning 263-moddasi). 

 FPKning  346-moddasiga  ko‘ra,  birinchi  instansiya  sudining  ajrimlari 

ustidan  FPKda  nazarda  tutilgan  hollarda  hamda  sudning  ajrimi  ishning 

ilgarilashiga to‘sqinlik qiladigan hollarda, sud tomonidan ajrim topshirilgan 

kundan e’tiboran o‘n kun ichida, taraflar va ishda ishtirok etuvchi boshqa 

---