Loyiha O‘zbekiston respublikasi adliya vazirligi toshkent davlat yuridik universiteti

usulidir.  Qotillik  sodir  qilish  usuliga  ishlatilgan  qurol,  vosita,  harakat, 

jinoyatga  avvaldan  tayyorgarlik  ko‘rish  va  jinoyat  izlarini  yo‘qotishga 

urinish kabi holatlar kiradi. 

Uy-ro‘zg‘or janjallari, rashk, bezorilik, spirtli ichimlik va giyohvand 

vositalar  ta’siri  ostida  sodir  qilinadigan  qotilliklar  deyarli  oldindan 

tayyorgarlik  ko‘rilmasdan  sodir  qilinadi.  Qotil  qo‘liga  duch  kelgan 

predmet  qurol  (pichoq,  tesha,  bolta)  yoki  boshqa  vosita  bilan  jarohat 

etkazib, maqsadiga etadi. 

Qotillik  g‘arazli  maqsadda  yoki  jabrlanuvchining  lavozimi,  xizmat 

vazifasiga  qarshi  qaratilgan  bo‘lsa,  jinoyatchi  oldindan  tayyorgarlik 

ko‘radi, joyini, vaqtini va qurolni belgilab qo‘yadi, bunday hollarda o‘q 

otish  quroli,  portlovchi  moddalarni  tayyorlaydi.  Qasdini  amalga 

oshirgandan  so‘ng  qotil  qurolni,  otilgan  o‘q  va  gilzalarni  ham  olib 

ketishga, oyoq va qo‘l izlarini qoldirmaslikka harakat qiladi. Bu holatlar 

qotilning  shaxsi  haqida  ma’lumotlarni  olish  va  uni  kimlar  orasidan 

qidirishni qiyinlashtiradi. 

Qotillik  jinoyatining  izlarini  va  jabrlanuvchining  murdasini 

yo‘qotishga qaratilgan harakatlar ba’zida qotillikka boshqa hodisa tusini 

---

 

355 

berish  uchun  niqoblash  usullarini  ham  qo‘llash  hollari  uchrab  turadi. 

Qotil qurbonini xushsizlantirib yoki unga og‘ir jarohat etkazib, xonaning 

eshik-derazalarini berkitib o‘t qo‘yib ketadi, tepalik – balandlikdan itarib 

yuboradi, “o‘ziga o‘zi qasd qilgan” – niqobi tusini yaratadi va hokazo. 

Jabrlanuvchining 

shaxsini 

aniqlash 

tergovning 

dastlabki 

bosqichida  to‘g‘ri  tusmollar  tuzishga  va  gumon  qilinuvchini  topishga 

yordam beradi. 

Qotilning  ba’zi  harakatlari  –  jabrlanuvchiga  nisbatan  o‘ta 

rahmsizlik  bilan  ko‘p  jarohat  etkazishi,  o‘zining  yaqin qarindoshi,  oila-

a’zolari,  yosh  bolalarni  o‘ldirishi,  ularning  murdalarini  mayda 

bo‘laklarga bo‘lib, har joylarga tashlashi, uning aqli norasolugidan xabar 

beradi, bunday hollarni tipik vaziyatlarga kiritish mumkin. 

 

Tergov amaliyotida boshqacha noodatiy hollar ham uchrab turadi. 

Qotil  qurol  bilan  muomala  qilishni  yaxshi  biladi,  harbiy  xizmatda  yoki 

alohida  mashq  asosida  otish  yoki  sovuq  qurollarini  qo‘llashlikni 

egallagan  bo‘lib,  jinoyatga  tayyorgarlik  ko‘rishni  va  sodir  qilgandan 

so‘ng  uning  izlarini  yo‘qotishni  avvaldan  belgilab  qo‘yadi.  Bunday 

vaziyatlar  tergovni  dastlabki  bosqichida  bir  muncha  murakkablikni 

keltirib chiqaradi.