Loyiha O‘zbekiston respublikasi adliya vazirligi toshkent davlat yuridik universiteti

Esda  tuting!  Tanib  olish  uchun  ko‘rsatish  –  O’zR  JPKning 

125-moddasi  bilan  tartibga  solinadigan,  guvoh,  jabrlanuvchi,  gumon 

qilinuvchi  yoki  ayblanuvchi  o‘ziga  ko‘rsatilgan  o‘xshash  ob’ektlarni 

kuzatib,  ularning  belgilarini  o‘z  xotirasida  aks  etgan  xayoliy  obraz 

bilan  solishtiradigan  va  ularning  o‘rtasida  ayniylik  mavjudligi  yoki 

mavjud  emasligi  to‘g‘risidagi  masalani  hal  etishidan  iborat  bo‘lgan 

tergov harakati.  

---

 

293 

bildirgisida,  yuzlashtirish  yoki  boshqa  tergov  harakati  bayonnomasida 

aks  ettirilgan  bo‘lishi  mumkin,  ammo  ushbu  faktning  daliliy  ahamiyati 

tanib  olish  uchun  ko‘rsatish  natijasining  daliliy  ahamiyati  bilan 

tenglasha olmaydi, chunki uni o‘tkazish mufassal tartibga solingan. 

Tergovchi  tanib  olish  uchun  ko‘rsatishni  faqat  identifikatsiya 

qilinayotgan ob’ekt so‘roq qilinuvchi tomonidan kuzatilgani aniqlangan 

va  undan  mazkur  ob’ektni  u  tanib  olishi  mumkinligi  to‘g‘risida  ariza 

olingan  holda  o‘tkazishi  lozim.  Aks  holda,  shuningdek  so‘roq  qilingan 

shaxs  mazkur  ob’ektni  yana  bir  marta,  masalan,  gumon  qilinuvchini 

ushlashda  ishtirok  etish  jarayonida  yoki  politsiya  bo‘limida  ko‘rgan 

bo‘lsa, uni tanib olish uchun ko‘rsatish o‘z ahamiyatini yo‘qotadi. 

Kriminalistika 

umumiy 

psixologiya 

va 

sud 

psixologiyasi 

yutuqlariga asoslangan holda, ilgari kuzatilgan kriminalistik ahamiyatga 

molik  ob’ektlarni  keyinchalik  ularning  alohida  xususiyatlari  va 

belgilarini eslash orqali to‘g‘ri tanib olish mumkinligini namoyish etgan. 

Tanib  olishning  muvaffaqiyati  kuzatish  sharoitlari  va  davomiyligiga, 

tanib  oluvchining  shaxsiga,  uning  o‘sha  paytdagi  holatiga,  tergovni 

qiziqtirayotgan  ob’ekt  alohida  belgilarining  bo‘rtib  namoyon  bo‘lish 

darajasiga bog‘liq bo‘lishi aniqlangan. 

Tanib  olish  uchun  ko‘rsatishning  axborot  modeli  bo‘lib 

qidirilayotgan  ob’ekt  obrazining  tanib  oluvchi  tomonidan  kuzatilgan 

belgilari,  tekshirilayotgan  ob’ektning  o‘xshash  belgilar  orasidan  o‘rin 

olgan  belgilari,  tanib  oluvchining  ularni  solishtirishi  va  ushbu 

belgilarning  mos  kelishi  yoki  bir-biridan  farq  qilishi  to‘g‘risidagi 

xulosani ta’riflashi xizmat qiladi.  

 

SHuni ta’kidlab o‘tish lozimki, tanib olish uchun ko‘rsatishning bu 

uch  bosqichi,  odatda,  bir  vaqtda  amalga  oshirilmaydi.  Qidirilayotgan 

ob’ektni  kuzatish  tergovdan  oldingi  bosqichda,  protsessual  faoliyat