TMTI ENERGITIKA VA KONCHILIK ISHI FAKULTETI ELEKTR ENERGITIKA YO'NALISHI 9B-21 GURUH TALABASI TOG'AYMURODOV XUSHNUDNING NAZARIY ELEKTROTEXNIKA FANIDAN YOZGAN MUSTAQIL ISHI
Mavzu:
Uch fazali elektr zanjirlarini hisoblash
Reja:
Uch fazali elektr
tarmoq
Uch fazali zanjirlarning ulanish sxemalari
Uch fazali zanjirlarini belgilash
Uch fazali elektr tarmoq
Uch fazali elektr taʼminoti tizimi - bu oʻzgaruvchan tokning koʻp fazali tizimlarining alohida holatidir. Bunda umumiy manba tomonidan yaratilgan bir xil chastotali sinusoidal EMFlar vaqt oʻtishi bilan bir-biriga nisbatan maʼlum bir faza burchagi bilan siljiydi. Uch fazali tizimda bu burchak 2pi/3 (120 °) ga teng.
Elektr energetika sohasida 1 faza yoki 3 faza degan tushunchalar (atama) mavjud. Aslida „fazalar“ oʻtkazgichlar deb ataladi. Uch fazali tizimlarda kesish burchagi 120° darajada boʻladi.
Fazali oʻtkazgichlar lotin harflarida L, raqamli indeksli 1 … 3 yoki A, B va C bilan belgilanadi.
Faza simlarining umumiy belgilari:
Tavsif
Yulduzli ulanishga ega simmetrik uch fazali zanjir
1000 voltgacha boʻlgan tarmoqlarda fazali oʻtkazgichlarga qoʻshimcha ravishda neytral sim
ishlatiladi (N — „neytral“ yoki „nol“). Yuklama yuqori boʻlgan joylarda (xonadon, fabrika,kasalxona,
magazin) 1 fazali tarmoqning kuchi yetmaydi, shuning uchun 3 fazali tarmoqdan
foydalaniladi.
Daromadlilik.
Elektr energiyasini uzoq masofalarga tejamkorlik bilan uzatish.
3 fazali transformatorlarning kamroq material sarfi.
Elektr kabellarining kamroq moddiy isteʼmoli, chunki bir xil quvvat sarfi bilan fazalardagi oqimlar kamayadi (bir fazali davrlarga nisbatan).
Tizim balansi. Bu xususiyat eng muhimlaridan biri hisoblanadi, chunki muvozanatsiz tizimda elektr stantsiyasida notekis mexanik yuk mavjud boʻlib, uning xizmat muddatini sezilarli darajada qisqartiradi.
Foyda
Elektr dvigateli va boshqa bir qator elektr qurilmalarining ishlashi uchun zarur boʻlgan
dumaloq aylanadigan magnit maydonni osongina olish qobiliyati. 3 fazali oqim motorlari
(asenkron va sinxron) doimiy toʻlqinli motorlarga qaraganda oddiy, bir yoki 2 fazali va yuqori
samaradorlikka ega.
Bir oʻrnatishda ikkita ish kuchlanishini olish imkoniyati — faza va chiziqli va „yulduz“ yoki
„uchburchak“ ga ulanganda ikkita quvvat darajas
Har xil fazalar bilan ishlaydigan uchta lampani (yoki lampalar guruhini) bitta yoritgichga
joylashtirish orqali yoritgichlarning lyuminestsent lampalardagi miltillash va stroboskopik
taʼsirini keskin kamaytirish imkoniyati.
Ushbu afzalliklarga koʻra, bugungi kunda elektr sanoatida uch fazali tizimlar eng keng
tarqalgan.
Koʻp xonadonli turar-joy binolarida uch fazali tarmoqning ulanish sxemasi
Uch fazali zanjirlarning ulanish sxemalari