Lola Olimova. Xalqaro jurnalistika standartlarini ish faoliyatida qanday qo’llash kerak?

Eslab qolish
Materialni to’g’ri tayyorlash bilan siz aytilganlarning to’g’ri yozilganligiga ishonch hosil qilish uchun manbalarga kerak bo’lsa yana bir bor telefon qilishingiz kerak, ayniqsa boshqa manbalar bu haqda boshqacha fikr bildirsa. Bu faktlarni tekshirish deb ataladi va ba’zi nufuzli nashrlarda maqola uchun materiallar maxsus tadqiqotchi yoki yangi boshlovchi jurnalist tomonidan, ayniqsa murakkab va baxsli, sensatsion maqola haqida gap ketganda, dalillarning to’g’riligini tasdiqlash uchun yana bir bor to’planadi. Ba’zida, agar biron bir shubha bo’lsa, unda xatolarga yo’l qo’ymaslik uchun material kechiktirilishi mumkin. Noto’g’ri ma’lumot taqdim etilishi nashriyotning kelajakdagi obro’siga ta’sir qilishi mumkin va eng yomon holatda jiddiy shikast yetkazishi ham mumkin, shu jumladan sudgacha olib kelishi mumkin.
Aniqlik nafaqat dalillarga taalluqli; bu kontekst bilan ham bog’liq. Saylov oldidan nomzod yoki kompaniyaning faoliyati uchun zararli ma’lumotlar jiddiy oqibatlarga olib keladi. O’quvchi bu material qayerdan kelganligini va ushbu manbaning noxolis maqsadlari bor yoki yo’qligini bilishi kerak.
Axborotni targ’ib qiluvchilarda biron bir yashirin manfaatlar bormi, bunday xavflar jurnalistni sergak torttirishi kerak va tinglovchilarga odilona qaror chiqarishga bu ma’lumotlar imkon yaratadimi yoki yo’q? Iste’molchi mahsulotni tanqid qiladimi yoki tanqid bir xil mahsulotni ishlab chiqarayotgan raqobatdosh kompaniyaning vakilidanmi yoki yo’qmi – bular o’rtasida katta farq bor.
Ko’pchilik shikoyat qilishadi, bunday nashrlar ba’zan “noxolis” bo’ladi deb. Bu samarali tanqid bo’lishi mumkin, ayniqsa jurnalist o’z maqsadlariga intilayotgani aniq bo’lsa. Yoki bu maqola ularning nuqtai nazari bilan to’g’ri kelmaydi deb aytishning o’ziga hos usuli bo’lishi mumkin.
Aksariyat tajribali jurnalistlar yangiliklarni taqdim etishda haqiqiy ob’ektivlikka erishish juda qiyin, yoki umuman iloji yoq, degan fikrga qo’shiladilar. Jurnalistning shaxsiy tajribasi va o’z fikrlari haqiqiy vaziyatni buzishi mumkin. Jurnalist buni doimo yodda tutishi va voqealarni tasvirlashda doimo ob’ektiv bo’lishga harakat qilishi kerak.
Birinchidan, har qanday jurnalist faktlarga tayanadi va ularning ishonchliligi uchun dalillarni tekshiradi. Ba’zida uning g’azabiga yoki tashvishiga sabab bo’lgan voqealar jurnalistni yaxshi maqola yozishga undashi mumkin.
Ammo u maqolani asoslash uchun ma’lumot qidirishda to’g’ri so’z bo’lishi kerak va bu kutilmagan oqibatlarga va xavotirli natijalarga olib kelishi mumkinligini bilishi kerak. Faktlarni olish va tavsiflash usuli ob’ektiv bo’lib qolishi kerak yoki hech bo’lmaganda jurnalist ob’ektiv bo’lishga harakat qilganligini ko’rsatishi kerak.

3. 
   Halollik
   

Suhbatdoshlaringizga nisbatan adolatlilik ma’lumot to’plashda ham, uni taqdim etishda ham odobni saqlashni anglatadi.
Suhbatdoshlaringiz maqola yoki dastur nima haqida bo’lishini bilish huquqiga ega; ularning ishtirokidan qanday natija kutilmoqda; radio yoki televizion intervyu jonli yoki yozib olinadimi; uni qanday tahrirlash mumkin. Shuningdek, ular videoga olinishyapti yoki yo’qligini bilish huquqiga ega va agar shunday bo’lsa, ba’zi o’zgarishlarni talab qilishga haqqi bor. Ammo tomonlar o’rtasidagi munosabatlarda va tadbirning taqdimotida halollik va odobga rivoya etish eng muhim mezon bo’lib qolishi kerak.