Лойиха (Намуна)

Axborot tizimlarining turlari.

Axborot tizimlari (AT) ma’lum kriteriyalarga ko’ra bir nechta turlarga ajratiladi.

Avtomatlashtirish darajisiga ko’ra axborot tizimlari qo’lda bajariladigan avtomatlashtirilgan va avtomat tizimlarga bo’linadi.

Ko’lda bajariladigan AT xamma qayta ishlash operastiyalari inson tomonidan bajarilishi bilan xarakterlanadi.

Avtomatlashtirilgan AT - ma’lumotlarni boshqarish yoki qayta ishlash funkstiyasining bir qismi avtomat tarzda ikkinchi bir qismi inson tomonidan bajariladi.

Avtomat AT - ma’lumotlarni boshqarish va qayta ishlashning barcha funkstiyalari inson qatnashuvisiz (masalan, texnologik jarayonlarni avtomat ravishda boshqarish) amalga oshiriladi.

Qo’llanish soxasiga ko’ra:

Ilmiy izlanishlar (tadqiqot )ni avtomatlashtirish;

Avtomatlashtirilgan loyixalashtirish;

Tashkiliy- boshqaruv;

Texnologik jarayonlarni boshqarish;

kabi turlarga bo’linadi.

Ilmiy AT ilmiy xodimlar faoliyatini avtomatlashtirish, statistik axborotni taxlil etish, tajribalarni boshqarish uchun mo’ljallangan.

Loyixalashtirishni avtomatlashtirish AT yangi texnika ishlab chiqaruvchilar va muxandis loyixachilar mexnatini avtomatlashtirish uchun mo’ljallangan.

Tashkiliy boshqarishning AT - shaxslar funkstiyalarini avtomatlashtirish uchun mo’ljallangan. Bu sinfga xam sanoat (korxona) xam nosanoat ob’ektlari (bank birja, sugurta kompaniyasi) va ayrim offislar(ofislar tizimlari)ni boshqarishning axborot tizimlari kiradi.

Texnologik jarayonlarni boshqarishning axborot tizimi turli texnologik jarayonlarni avtomatlashtirish uchun mo’ljallangan (metallurgiya, energetika).

Xar qanday axborot tizimining ishlash jarayonini quyidagi sxema bilan ifodalash mumkin.

Qo’llash soxasidan qat’iy nazar, axborot tizimlari ma’lumotlarini qayta ishlashning deyarli barcha tizimlari taminlash turlari deb ataladigan tarkibiy qismlar to’plamini o’z ichiga oladi. Ularni dasturiy texnik, xukukiy, axborot tashkiliy matematik va lingvistik ta’minotlarga ajralishi qabul kilingan.

• 
  Axborot taminoti - axborot tizimlari ichki mashina axborot bazasini yaratishni tasniflash va kodlashtirish tizimlari xujjatlashtirishning unifikastiyalashgan tizimlari, xujjat aylanmasi va xujjatlar shakli uslublarini rastional xolga keltirishni o’z ichiga olgan axborotni joylashtirish va tashkil kilish buyicha uslublar va vositalar yigindisidir.
  
• 
  Dasturiy ta’minot - xisoblash texnikasi vositasida ma’lumotlarni qayta ishlash tizimini yaratish va foydalanish dasturiy vositalari yig’indisidir.
  
• 
  Texnik ta’minot ma’lumotlarini kayta ishlash tizimini funktsiyalashtirish uchun qo’llanuvchi texnik vositalar kompleksidir, u ma’lumotlarni qayta ishlovchi namunaviy operastiyalarni amalga oshiruvchi qurilmalarni o’z ichiga oladi.
  
• 
  Xuquqiy ta’minot axborot tizimini yaratish va funkstiyalashtirishni tartibga soluvchi xuquqiy meyorlar yig’indisini o’zida namoyon etadi. Axborot tizimini qayta ishlashning xuquqiy ta’minoti AT buyurtmasiga va tayyorlovchi o’rtasidagi shartnomaviy o’zaro munosabatlar meyoriy aktlari, chetga chiqishlarining xuquqiy tartibga solinishini o’z ichiga oladi.
  
• 
  Lingvistik ta’minot inson va EXM muloqotini ishlab chiqarish va ta’minlash samaradorligini oshirish uchun ma’lumotlarni qayta ishlash tizimini yaratish va foydalanishning turli bosqichlarida ishlatiladigan til vositalari yig’indisini o’zida namoyon etadi.
  

Axborot tizimlarini xayotda qo’llab qanday natijalar olish mumkin

• 
  Matematik metod va intellektual tizimlarni qo’llab, boshqarishning optimal variantlarini olish.
  
• 
  Tizimni avtomatlashtirish natijasida ishchilarning vazifalarini engillashtirish.
  
• 
  Eng to’g’ri axborotga ega bo’lish.
  
• 
  Axborotlarni qog’ozda emas balki magnit yoki optik disklarda saqlash
  
• 
  Maxsulot ishlab chiqarish sarf xarajatlarnini kamaytirish.
  
• 
  Foydalanuvchilar uchun qulayliklar yaratish.