Logopedik ritmika

«Tarvuzli poezd» 
Bolalar aylana bo‘lib turib koptokni bir birlariga uzatadilar, keyin pedagog esa: 
«tarvuzlarni poezdga tashishni» tasavvur qiladilar. Undan keyin qo‘llarning aylanma harakati 
bilan musiqa ostida harakat qilayotgan poezdni tasvirlab «Chu-Chu-Chu», deb talaffuz qiladilar. 
Harakatlar musiqa to‘xtashi bilan tugaydi. Bolalar «Sh-Sh-Sh!» deb, talaffuz qiladilar. 
«Tarvuzlarni poezdga tashish»dagi harakatlar bilan «tarvuzlarni tushirib olish» boshlanadi. 
Fonematik eshitishni rivojlantiruvchi o‘yinlar 
«Kim e’tiborli?» 
Bolalar musiqa ostida aylana bo‘lib yuradilar, pedagog tovush nomini aytadi, bolalar 
chapak chalib kerakli tovushni ajratib oladilar. Kerakli bo‘g‘inni ajratib olishda bolalar ikki marta 
chapak chaladilar. Qator boshqa so‘zlar ichidan to‘g‘ri ajratilgan so‘z uchun bolalr cho‘kka 
tushib o‘tiradilar.
Diksiya va tovushlarni mustahkamlashni 
 rivojlantiruvchi o‘yinlar
15
«Mo‘ri tozalovchi» 
Bolalar aylana bo‘lib turadilar va deydilar: «Mana quvnoq mo‘ri tozalovchi. U 
mo‘rilarni tozalaydi, tozalaydi. Qo‘llari yuqoriga va pastga qimirlaydi va barmoqlari mahkam 
qisilgan». Bolalar matnni qaytarib, quyidagi harakatlarni bajaradilar: qo‘llarini yuqoriga 
ko‘taradilar, keyin ularni tirsaklarida bukadilar, barmoqlarini musht qilib siqib kuch bilan pastga 
tushiradilar. 
«Botqoq» 
15
Логопед нутқ материалига оппозицион товушларни киритади. 

---

Bolalar ikki guruhga bo‘linadilar: «turnalar» va «qurbaqalar» aylana bo‘lib turadilar. 
O‘rtada «botqoq». «Qurbaqalar» ashula aytadilar: «Vaqillovchi qurbaqachalar qirg‘oq bo‘yida 
sayr qiladilar. Chivinlarni, pashshalarni teradilar». Ularga «turnalar» xori javob beradi: 
«Turnachalar-kemachalar, hammalari kul ranglari, oqlari va uzun burunlari ham osmon ostida 
uchadilar. Vaqillovchi qurbaqachalar turnalardan tirik qolishni istasangiz tezroq botqoqqa kirib 
keting». «Trunalarning» qo‘shig‘ini eshitib cho‘kka tushib o‘tirgan «qurbaqalar» «botqoqqa» 
sakrab tushadilar. Qo‘shiqning oxirida «turnalar» «qanotlarini» yoyib sakraydilar, «botqoqqa» 
sakrashga ulgurmagan «qurbaqalarni» tutadilar. Tutilgan «qurbaqalar» o‘yindan chiqadilar. 
Tovushlarni differensiallash bosqichida musiqali yoki musiqasiz dramatik o‘yinlar 
foydali. O‘yinlar matni turli tovushlar bilan to‘ldiriladi. Personajlarni taqdim etish nutq 
prosodiyasini boyitadi.