Logistika ■Ч 4Л ‘zbekiston resfubl1kasi ol1v va 0‘rta maxsus ta’lim vazirligi

xarid uchun buyurtma;

yuklarning partiyasini jo‘natish uchun buyurtma;

yuk jo‘natuvchilar uchun maslahatlar olish;

schyot-fakturalarni to‘ldirish;

har xil to‘lovlar o‘tkazish;

yuk tashish uchun yuk-xatlarni rasmiylashtirish;

tashilayotgan tovarlar to‘g‘risida axborot olish.


9.4. Logistikada avtomat ravishda identifikatsiyalash texnologiyasidan foydalanish

Logistik tizimni samarali boshqarish uchun istalgan paytda kiruvchi va chiquvchi moddiy oqimiar, shuningdek, logistik tizim u liida aylanib yurgan moddiy oqimiar to‘g‘risida ma’lumotlarga ega bo‘lish kerak. Buning uchun har bitta yuk birligini ajratib oladigan (identifikatsiya) mikroprotsessor texnikasi kerak bo‘ladi. liirli xil shtrix-kodlami o‘qiy oladigan uskunalar o‘sha onda va .ivnan o‘sha yerda (sanoat korxonalari omborlarida, ulguiji savdo h;izalarida, magazin va transportda) logistik operatsiya amalga oshirilganligi to‘g‘risida axborot olish imkonini beradi. Olingan axborot real vaqt masshtabi ichida qayta ishlanadi.

Eng birinchi shtrix-kod konsepsiyasiga asos solgan patent bu

1. 
   
   Kermotning 1934-yilda yaratgan ishlantnasi bo'lgan. Turli nbyektlami identifikatsiya qilish uchun bu patent to‘rtta parallel chiziqqa asoslangan saralash xarita tizimini tavsiflagan.
   

0‘tgan asrning 40-yillarida amerikalik olimlar D. Vudlend va B. Silver tomonidan magazinlar kassasida narxlarni o‘qiy oladigan texnik vositalar ustida izlanishlar olib borishgan. 1949-yilda olimlar patent olishgan. Patentda markazdagi belgi atrofida aylanmali kodni tavsiflagan.

60-yillarning oxirida AQSH va Kanadada supermarketlardagi terminallarni avtomatlashtirish bo'yicha tadqiqotlar boshlandi. «Ho'kiz ko“zi» ramziy belgi va uni o‘qish uchun skanerlar ustida ishlar tugallanib joriy etildi.

UPC (Universal Product Code) shtrix-kodining hozirgi talqini 1973-yilda AQShda paydo bo'ldi. Tovarlarni muvaffaqiyatli shtrix- kodlash va avtomat tarzda identifikatsiyalash Yevropada katta qiziqish uyg'otdi. ]977-yilda EAN-13 (European Article Numbering) kodi va belgisi yaratildi hamda tasdiqlandi.

Rossiyada «YUNIS-KAN/GS1 RUS» savdo shtrix-kodlarini belgilab berish bilan avtomatik identifikatsiyalash uyushmasi shug'ullanadi.

Shtrix-kod ma’lum bir kod asosida to'q va och, har xil kenglikdagi yo‘l-yo‘l tasmalardan tuzilgan bo'ladi. Strix-kodning tasviri logistik tizimning obyekti bo’lgan predmetga tushiriladi. Bu predmetni qayd qilish uchun skanerlash operatsiyasi o'tkaziladi. Bunda lazer nuri shtrix-kod ustidan goh to'q, goh och yo'llami kesib o'tadi.

Och yo'llardan aks etgan yorug'lik nuri yorug'lik sezuvchi qurilma orqali tutilib bolingan diskret signalga aylanadi. EHM elektr signali shifrni ochib raqamli kodga aylantiradi. Avto- matlashtirilgan axborot yig’ish tizimi turli xil har biri o'z texnologik afzalliklarga ega bo'lgan shtrix-kodlardan foydalanishga asoslangan. Turli xil shtrix-kodlardan foydalanish sohalari 9.3-jadvalda ifoaa etilgan.

EAN-13 kodini batafsilroq ko'rib chiqamiz. 13 raqamli kod bo'lib, mamlakat, tovar ishlab chiqargan korxona, tovar tavsif- nomasi va nazorat (kontrol) raqami haqida axborot beruvclii xalq iste’moli tovarlarini kodlashda ishlatiladi.

Tovar chiqarishning yo'lga qo'yish bosqichida unga 13 raqamli kod beriladi, keyinchalik tovar chiqarilayotganda ushbu kod lovarga lushiriladi. EAN uyushmasi tomonidan berilgan birinchi ikkita yoki uchta raqam mamlakat kodini bildiradi. Kodning bu

•