Taqsimot vositasi va uning vazifalari. Tovarlarni yetkazib lu ruvchi va iste’molchi ■- bu logistik vosita yoki taqsimlash vositasi bilan bir-biriga bog‘langan ikki mikrologistik tizimdir.
Taqsimot vositasi — bu tashkilotlar yoki alohida shaxslar i.mj.oasi bo‘1ib, uiar ishlab chiqaruvchidan iste’molchigacha bo‘lgan yo'lda aniq tovarga yoki xizmatga egalik huquqini birovga O'lkazadilar yoki o‘z zimmalariga oladilar. Logistik vosita — bu maleriallar oqimini aniq ishlab chiqaruvchidan iste’molchiga vrtkazib berishga xizmat qiladigan ko‘pchilikni tashkil etgan tartibli isli yuritadigan turli vositachilardir.
Taqsimot vositasidan foydalanib, iste’molchi ma’lum foydani qO'Iga kiritadi, chunki eng samarali usulda tovarlarning sotilishi la’minlanadi, mahsulotlarning maqsadli bozorlarga yetkazilishiga imkon beradi, taqsimlashga ketadigan xarajatlar tejaladi.
I aqsimot vositasini tashkil etgan tashkilot yoki shaxslar bir qator amaUarni bajaradilar: bitim tuzish davrida — tovarlarni laqslmlash vositasi orqali harakatlanishini ta’minlash uchun nia’lumot to'plash, taqsimlash vositalari faoliyati bilan bogiiq vavf-xatarlarni o‘z zimmasiga olish; bitim oxirida — tovar harakatlanishini tashkil etish (transportda jo'natish, omborga j(Jylashtirish), tovarlarni taqsimlash vositalari orqali nakatlanishini ta’minlash uchun moliyaviy mablag'larni topish va ulardan foydalanish, taqsimlash vositalari faoliyati bilan bog‘liq xavf-xatarlami o‘z zimmasiga olish.
Bevosita taqsimot jarayoni quyidagi ishlami amalga oshirish yo‘li bilan bajariladi: buyurtmalar ustida ishlash, mahsulotlami omborga joylashtirish va tovar-moddiy boyliklar zaxirasini ma’lum darajada ushlab turish, tovarlarni iste’mol joylariga trasportda jo‘natish.
Buyurtmalar ustida ishlash quyidagilami o‘z ichiga oladi: iste’molchilardan buyurtma qabul qilish, korxonaning manfaatdor bo'limlariga buyurtma haqida ma’lumotlar yuborish, mahsulot ishlab chiqarish to‘g‘risida qaror qabul qilish. Iste’molchilarga kerak bo‘lgan tovarlar omborxonada mavjud bo‘lsa, ulami iste’molchilarga yuborish ustida ish olib boriladi. Zarur tovarlar omborxonada mavjud bo‘lmagan hollarda ulami tayyorlash uchun korxonaga buyurtma beriladi.
Mahsulotlarni omborxonaga joylashtirish. Ishlab chiqarish jarayoni tugagandan keyin tovar iste’molchilarga jo‘natilgunga qadar korxona tovarlarni saqlashga majbur. Buning sababi shun- daki, ishlab chiqarish va iste’mol qilish ish jarayonlari kamdan- kam hollarda bir-biriga to‘g‘ri keladi.
Korxona tayyor mahsulotni saqlashning turli shakllarini tan lashi mumkin:
1 )tovaming bir qismi korxona omborxonasida, yana bir qismi mahsulot iste’mol etiladigan hududlarda saqlanishi; ishlab chiqarilgan mahsulotning barchasi korxona ombor- xonalarida saqlanishi;
tovarlarni saqlash uchun uzoq muddat foydalaniladigan om- borxonalardan yoki tranzit omborxonalardan foydalanish mumkin.
Tovar-moddiy boyliklar zaxirasini та ’lum darajada ushlab turish. Iste’molchini unga zarur boMgan tovarlar bilan uzluksiz ta’minlab turish uchun ishlab chiqaruvchi korxonasi omborida yoki tovar iste’mol etiladigan hudud omborxonalarda tovar-moddiy boyliklar zaxirasi yaratiladi. Zaxiralar maxsus me’yorlarda ko‘zda tutilgan saviyada ushlab turiladi. I ovarni iste'mol joylarga transportda jo‘natish va shartnomada bn7.da tutilgan talablarga muvofiq ulami iste’molchilarga yetkazish i ish jarayonining yakuniy bosqichi hisoblanadi.
Taqsimot vositalarining tuzilmalari. Taqsimot vositalarini tashkil oiKiin bosqichlar soniga qarab taqsimlash vositalarini ta’riflovchi imli tuzilmalar mavjud.