Liopik yildan deyarli soat qisqa bo‘lganligidan, yildan so'ng Quyosh

Namangan davlat universiteti ijtimoiy fanlar fakulteti tarix yo‘nalishi TRXEU20 GURUX TALABASI Umrzoqov Zoirjoni maxsus tarix fanidan yozgan mustaqil ishi.

Quyosh kalendari. Quyosh kalendarida tropik yilning uzunligi asos

qilib olinadi. Quyosh kalendarining uzunligi tropik yilning uzunligiga

mumkin qadar vaqin boTishi kerak. Agar kalendar yili tropik yildan

qisqaroq boTsa, biz oTchayotgan vaqt oraligTda ortiqcha vaqt qoladi. Miisaliin. kalendar yili qadimgi Misrdagidek 365 sutka deb olinsa, u

liopik yildan deyarli 6 soat qisqa bo‘lganligidan, 4 yildan so'ng Quyosh

In lan bahorgi tengkunlik nuqtasining birlashishi 21-martga emas, balki

22-martga, yana 4-yildan so'ng 23-martga to’g'ri kelar edi. Shunday

qilib. kalendar yili tropik yildan qisqa bodsa, yil fasllari kalendar yilining

kcyingi kunlariga surila boradi. Bunday surilish bir necha avlod hayoti

davomida sezilarli xatoga olib kelardi, va’ni 60 vilda fasllar 15 sutkaga.

120 yilda bir oyga kech qolgan bodardi, 720 yilda esa xato olti oyga yetib,

marida kuz, sentabrda bahor bodardi. Agar kalendar yilini 366 sutka

deb olsak, u holda har 4 yilda bir sutka emas, balki uch sutka xatoga

yod qo'yilardi va bahorgi tengkunlik nuqtasi Quyosh bilan 21-martda

emas, 18-martda, yana tobt yildan so'ng 15-martda to'g'ri kelgan bo'lar

edi. Bu hisobda yil fasllari ertaroq kela boshlardi va bu surilish kech

qolishdan uch marta tezroq yuz berib, bahor va kuz boshlanishining o‘rin

.ilmashishi 720 yilda emas, balki 240 yildayoq namoyon bodar edi. Tropik

yil 365 sutka 6 soat bo'lganda edi, uch yilni 365 sutka va bir yilni 366

sutka qilib olsak. xatoni butunlay bartaraf qilgan bodardik. Ammo tropik

\il 365 sutka 6 soatdan iborat emas, balki bundan 11 minut 14 sekund

qisqa. Shunga qaramay dunyoda xuddi shunday kalendar bodgan. Bu

eramizdan avvalgi 46-yilda Yuliy Sezar buyrugdga ko'ra qabul qilingan

Yulian kalendaridir.