Linux ot afzalliklari

ata HD
qurilmasi; 
▪
vd
-virtual qurilma; 
▪
mmcblk
-kartridj orqali ulangan flesh-disklar bilan belgilanadi; 
Bugungi kunda Linux blok qurilmalarining aksariyati SCSI interfeysi orqali 
ulanadi. Bunga qattiq disklar, USB flesh-disklar, hatto ATA disklari ham 
maxsus adapter orqali SCSI-ga ulangan. Shuning uchun, aksariyat hollarda siz 
sd-disklar bilan shug'ullanasiz. 

---

Linux Kalida Qattiq diskni tozalang (takrorlash kerak bo'lishi mumkin) 
Ko'pchilik Windows uchun, masalan, tizimni to'g'ri holatda saqlashga yordam 
beradigan ajoyib dasturlar mavjudligini biladi. Hech bo'lmasa uni axlatdan 
qutqarish. Xuddi shunday tozalovchi ham Debian uchun. Ushbu dasturlardan 
biri Bleachbit (BleachBit-bit). U muammosiz ishlaydi va sifat jihatidan 
ishlaydi, 
yuqorida 
tavsiflangan 
operatsiyalarning 
aksariyatini 
avtomatlashtiradi. Bu Russified, shuning uchun Sozlamalar bilan 
shoshilmasdan topish mumkin. O'rnatish bilan boshlang: 
•
tarmoqdagi eng yaqin fayl deb-paket bo'libchiqdi va uni qo'lda yuklab 
oldim 
•
yuklab olish papkasidan ochaman va o'rnataman:
cd ./Downloads/dpkg -i bleachbit_2.0_all_debian9.deb 
•
darhol ishga tushirish: 
bleachbit 
shundan keyin qattiq disk tozzalaniladi. 
 
286.Virtual xotirani ko'rsatadi. Sahifali tuzilishga ega virtual xotira (ya’ni 
diskga xotiradan butun aktiv bo‘lmagan jarayon emas, balki faqat zaruriy 
sahifa ajratiladi); har bir mustaqil disk bo‘limlari va/yoki fayl tizimi 
fayllari uchun virtual xotira; 2 GBaytgacha virtual xotira xajmi; dasturlar 
bajarilish vaqtida virtual xotira xajmining o‘zgarishi; 
288.Xotira tarkibini tekshiring (odam o'qiydi, ya'ni). Linux OT ining yana 
bir afzalliklaridan biri ma’lumotlar sahifalarini bajarilayotgan dastur 
nusxalari o‘rtasida taqsimlanishi. Bu dasturlarning jarayon-nusxalari 
bajarilish vaqtida bitta xotiradan foydalanishlari mumkinligini anglatadi. 
Bunday jarayon xotiraga yozmoqchi bo‘lganda, yozilayotgan 4KBaytli 
sahifa bo‘sh joyga nusxalanadi.Bu xususiyat tezkorlikni oshiradi va 
xotirani tejaydi; 

---

 Linuxni o‘rnatish uchun joy ajratmoqchi bo‘lgan disk yoki bo‘lim 
tanlanadi. Ko‘pgina distributivlar uchun xotirada 15 GB bo‘sh joy yetarli 
bo‘ladi. Ammo agar ko‘plab ilovalarni o‘rnatish ehtiyoji bo‘lsa, ko‘proq 
joy ajratishga to‘g‘ri keladi. Qattiq disk bo‘limida o‘ng tugmani bosib 
“Сжать том” buyrug‘ini tanlab, keraklicha o‘lcham kiritiladi va OK 
bosiladi.Bunda diskda ma’lumotlarni siqish jarayoni boshlanadi.Jarayon 
sekin davom etishi mumkin, shuning uchun sabr qilib kutishga to‘g‘ri 
keladi. 
289.Bir muncha vaqt ishlatilmagan eski qattiq disklarga yangi hayot 
baxsh eting (disklar "o'rnatilmagan" bo'lishi kerak). Odatda bo‘sh qattiq 
diskda bo‘limlar bo‘lmaydi, shuning uchun ularni yaratish kerak. Buning 
uchun keying oynada «Новая таблица разделов»(Yangi bo‘lim jadvali) 
tugmasi bosiladi. 
O‘rnatish dasturi yangi bo‘lim yaratilishini va bu diskdagi mavjud 
barcha bo‘limlar o‘chirilishini ogohlantiradi, bo‘sh qattiq disk holatida 
bo‘limlar bo‘lmaydi, shuning uchun keying oynada «Продолжить» 
tugmasi bosiladi. 
Keyingi oynada yangi bo‘lim yaratish uchun «Свободное место» 
bo‘limini tanlab + belgisi bosiladi 
Birinchidan, tizimning o‘zi uchun tizim bo‘limi (ildiz bo‘limi) yaratilishi 
kerak. Buning uchun keyingi ochiladigan oynada(11-rasm) quyidagi 
ma'lumotlarni ko‘rsatamiz: 
Размер(Hajmi) - ildiz bo‘limi uchun kamida 10-15 Gigabayt hajm 
ko‘rsatish kerak, lekin ko‘proq, masalan, 50 Gigabaytni ko‘rsatish 
yanada yaxshiroq; 
Тип нового раздела(Yangi bo‘lim turi) - "Первичный" varianti 
tanlanadi; 
Местоположение нового раздела(Yangi bo‘limning joylashuvi) - 
"Начало этого пространства" varianti tanlanadi; 

---

Использовать как(Qo‘llash) - Ext4 jurnalli fayl tizimini tanlash tavsiya 
etiladi, chunki bu fayl tizimi ildiz bo‘limiga eng mos keladi;
Точка монтирования(O‘rnatish nuqtasi) - ildiz bo‘limi uchun "/" 
belgisini qo‘ying va "OK" tugmasi bosiladi. 
290.Qattiq diskning o'qish / yozish tezligini taqqoslang. Fayl tizimi 
o‘zida bir qancha ma‘lumotlar strukturasi namoyish etgan xolda, disk 
bo‘lagida bo‘ladi hamda o‘zida fayllar katalogini ushlab turadi. Fayl 
tizimlar asosiy foydalanuvchi hisoblangan hamda tizimni mavjudligini 
bildiruvchi shu bilan birga ishlashi uchun zaruriy ma‘lumotlarni 
saqlaydi. 
Davriylik bilan boshlangan fayl nomlini yashiringan fayl nomi deya 
ataladi, sababi, ls odatda uni ko‘rsatmaydi. Ls –a buyruqi barcha fayl 
nomlarini ko‘rsata oladi, xatto yashirinlarni ham. Fayl nomlari odatda 
davriylik bilan boshlanadi, shu sababli ham ular yashirin bo‘ladi va 
kataloglar ro‘yhgatini tartibsizlikka olib kelmaydi. Fayl rejasi ham 
yashirin bo‘ladi. Ikkita maxsus yashirin yozuvlar mavjud bo‘lib ular 
bitta yoki ikkili davriyli bo‘lib, har bir katalogda paydo bo‘ladi. 
291.Ikkilik fayl tarkibini ko'rish (hexdump kerak). / var / log / prelink / 
- Yuklab olish jarayonini tezlashtirish uchun oldindan bog‘lanish 
kutubxonalar va ikkilik fayllarni bog‘laydi. 
/ bin - asosiy ikkilik modullar katalogi(standart yordamchi dasturlar-
utilitlar); 
/ sbin - tizim boshqaruvi uchun zarur bo‘lgan ikkilik fayllarni o‘z ichiga 
oladi; 
292.Faylni viruslar uchun tekshiradi (ClamAV talab qilinadi). Linux 
o‘rnatilgan kompyuterda qanchalik tarmoqdan foydalanish uchun 
portlar kam bo‘lsa, shunchalik bu kompyuter xavfsizroq va ba'zi 
dasturlarda zaifliklarni topilishi va bu tizimni buzish ehtimoli kam 
bo‘ladi. Tizimda qaysi portlar ochiqligini tekshirish mumkin: 
$ sudo nmap -sT server_manzili 

---

293.Superblokni yo'q qiling. Terminal - bu konsolga taqlid 
qiladigan grafik dastur.Bunday dasturlar grafik rejimidan chiqmasdan 
buyruqlarni bajarishga imkon beradi.Terminal konsolga nisbatan 
qo‘shimcha funktsiyaga ega (sichqonchani boshqarish, kontekst 
menyusi, aylantirish paneli, yorliqlar, bir nechta oynalarni ishga 
tushirish, asosiy menyu, grafik sozlamalar). Terminaldagi superblokni 
yo‘q qilish uchun Alt+F4 yoki x belgsi bosiladi 
294.Diskni bir xil o'lchamdagi biriga almashtirishda foydalidir. Tizimni 
zaxira qilingan holatidagi qurilmalarda va zaxiraga olingan vaqtdagi 
virtual bo‘limlar bilan tiklash eng oson usuldir. Bunga bir necha daqiqa 
vaqt ketadi. Bunda quyidagi amallar bajariladi: 
1. Tizimni Live CD diskidan yuklab, hech qanday boshqa dasturlarni 
o‘rnatmay, arxivni ildiz(/) katalogiga nusxalanadi. 
2.Tanlangan arxivni to‘g‘ridan-to‘g‘ri ushbu papkaga ochish kerak. 
tar xvpfz backup.tgz / 
3.Keyingi qadamda yuklanadigan joyni ko‘rsatish kerak bo‘ladi. Agar 
bo‘linish gparted yordamida amalga oshirilgan bo‘lsa, qo‘shimcha 10 
Mbga yaqin joy ajratiladi, aks holda grub2 yuklagichi ishlamasligi ham 
mumkin. 
295.Eslatib o'tilgan rasmni mahalliy sifatida o'rnating. graphical 
userinterface (GUI)-Foydalanuvchi grafik interfeysi. GUI kompyuter 
tizimi bilan buyruqlar satriga yozmasdan, ekran displeyida yaratilgan, 
o‘zgartirish fotorasm yoki menyudagi elementni tanlaganda aloqani 
amalga oshirishni taminlaydi 
297.EBCDIC-dan ASCII-ga o'zgartirib, lenta tarkibini faylga ko'chiradi.
Agar tizim ma'lumotlari yangi qurilmaga o‘tkazilishi kerak bo‘lsa, unda 
hamma narsa biroz murakkablashadi va quyidagi qadamlardan tashkil 
topadi: 
1.Arxivni ochish. 

---

2.Live CD-dan foydalanib, disklarni taqsimlanishini va ularning hajmini 
tekshirish. 
3.Serverni qayta yuklab grub2 ga kiriladi va mavjud disklarning nomlari 
tahrirlanadi. 
4."Fayl tizimi mavjud bo‘lmagan"(«отсутствии файловой системы») 
holda ishga tushirish imkoniyati bo‘lmasa, kerakli modullarni hisobga 
olgan holda initrd yuklovchini qayta tiklash kerak bo‘ladi. Buning uchun 
ma'lumotlar bazasiga /proc va /sys bo‘limlari ulanadi va chroot /mnt dan 
avtorizatsiyadan o‘tish mumkin bo‘ladi. 
Bu Linux tizimida zaxira nusxasini yaratish va uni tiklashning eng oson 
usuli bo‘lib, hech qanday yordamchi dasturlarini o‘rnatish ehtiyoji 
bo‘lmaydi. 
299.Bo'limni boshqa bo'limga nusxalash. DD Linux buyrug‘i 
bo‘limning to‘liq nusxasini yoki hatto butun diskning to‘liq nusxasini 
yaratishga imkon beradi. Bu eng ishonchli, ammo bir vaqtning o‘zida 
katta miqdordagi xotirani iste'mol qilishni talab qiladigan Ubuntu 
tizimini tiklash usulidir. Dastur shunchaki butun diskni bir baytlab 
obrazga zaxiralaydi. Buyruq quyidagi ko‘rinishga ega: 
sudo dd if=/dev/sda4 of=~/backup.img 
Bu erda /dev/sda4 bu ildiz(/) bo‘lim. Buyruqning ijro etilishi 
tugagandan so‘ng, tizimni ushbu nusxadan tiklash uchun parametrlar 
joyilarini o‘zgartirish va nusxa ko‘chirish fayliga yo‘lni ko‘rsatish 
kifoya qiladi: 
sudo dd if=~/backup.img of=/dev/sda4 
Jarayon diskning tezligiga qarab uzoq vaqt talab qilishi 
mumkin. 
Linuxda Diskni tasodifiy ma'lumotlar bilan to'ldiring 
dd = = dev / sda bs = 4k ning = / dev / urandom - »Diskni 
tasodifiy ma'lumotlar bilan to'ldirish 
Linuxda Diskdan diskka aks ettirish 

---

dd if = / dev / sda of = / dev / sdb bs = 4096 - » Diskdan 
diskka aks ettirish 
Linux Kalida Qattiq diskni tozalang (takrorlash kerak 
bo'lishi mumkin) 
dd agar = / dev / nol = / dev / sda bs = 4k - » Qattiq diskni 
tozalash (takrorlash kerak bo'lishi mumkin) 
Linux Fedorada Qattiq diskni tozalang (takrorlash kerak 
bo'lishi mumkin) 
Linuxda Fayldan lenta qurilmasiga nusxalash 
dd if = inputfile of = / dev / st0 bs = 32k conv = sync - » 
Fayldan lenta qurilmasiga nusxalash 
Linuxda Diskning haqiqatan ham nolga tengligini 
tekshiring 
dd if = / dev / sda | hexdump -C | grep [^ 00] - » Diskning 
haqiqatan ham nolga tengligini tekshiring 
Linux Kalida ish stoli (desktop)ni tozalang (takrorlash 
kerak bo'lishi mumkin) 
Linuxda Mavjud fayl tizimlarini ko'rish jarayonini 
tavsiflang 
dd if = / proc / filesystems | hexdump -C | Kamroq - " 
Mavjud fayl tizimlarini ko'rish 
Linuxda Bloklash uchun 1KB qurilmani 2KB blokirovka 
qilish uchun nusxalash 
dd if = / dev / st0 ibs = 1024 obs = 2048 of = / dev / st1 - » 
Bloklash uchun 1KB qurilmani 2KB blokirovka qilish 
uchun nusxalash 
GPT-ni diskdan o'chirish. Qanday qilib GPT ma'lumotni 
boshiga yozadi va diskning oxirida, boshidan 
o'chirilgandan so'ng, biz sektorlar sonini (ikkinchi buyruq) 

---

topib, so'ngra oxirgi 20 ta sektorni o'chirib tashlashimiz 
kerak. 
dd, agar = / dev / nol = / dev / sda bs = 512 hisoblash = 
2 
fdisk -s / dev / sda 
dd agar = / dev / nol = = dev / sda axtarmaq = (sektorlar 
soni_20 - 1) bs = XNUMXk 
GPT-ni diskdan o'chirish. 
Yuklanadigan UDB diskini yarating (bu erda / dev / sdc 
sifatida ko'rsatilgan) 
dd if = / home / $ user / bootimage.img of = / dev / sdc - » 
Yuklanadigan UDB diskini yarating (bu yerda / dev / sdc 
sifatida ko'rsatilgan) 
Yomon bloklarni topishning yaxshi usuli. Zaxira nusxasi 
va tizim bilan bog'liq 
dd if = / dev / sda of = / dev / null bs = 1m - » Yomon 
bloklarni topishning yaxshi usuli. Zaxira nusxasi va tizim 
bilan bog'liq 
Linuxda MBR-ni disketaga nusxalash 
dd if = / dev / sda of = / dev / fd0 bs = 512 count = 1 - » 
MBR-ni disketaga nusxalash 
Linux Kalida Superblokni yo'q qiling 
dd agar = / dev / nol soni = 1 bs = 1024 qidirish = 1 / = / 
dev / sda6 - » Superblokni yo'q qilish 
Linux Centosda Superblokni yo'q qilishning yana bir 
usulini yozing 
dd agar = / dev / nol soni = 1 bs = 4096 qidirish = 0 / = / 
dev / sda5 - » Superblokni yo'q qilishning yana bir usuli 
Linuxda Faylni viruslar uchun tekshirish jarayonini 
tavsiflang (ClamAV talab qilinadi) 

---

dd if = / home / $ user / suspicious.doc | clamscan - » 
Faylni viruslar uchun tekshiradi (ClamAV talab qilinadi) 
Bir muncha vaqt ishlatilmagan eski qattiq disklarga 
yangilang (disklar "o'rnatilmagan" bo'lishi kerak) 
dd = = dev / sda of = / dev / sda - » bir muncha vaqt 
ishlatilmagan eski qattiq disklarni yangilash 
Linuxda Interrupt jadvalini ko'rsatish jarayonini tavsiflang. 
dd if = / proc / interrupts | hexdump -C | Kamroq - " 
Interrupt jadvalini ko'rsatadi 
Faylni katta harfga aylantirish (oddiy SED yoki tr 
almashtirish) 
dd if = myfile of = myfile conv = ucase - » Faylni katta 
harfga aylantirish (oddiy SED yoki tr almashtirish) 
ASCII dan EBCDIC ga aylantirish 
dd if = text.ascii of = text.ebcdic conv = ebcdic - » ASCII 
dan EBCDIC ga aylantirish 
Tizimning parol faylini EBCDIC formatidagi qattiq 
uzunlikdagi faylga o'zgartiradi 
dd if = / etc / passwd cbs = 132 conv = ebcdic of = / tmp / 
passwd.ebcdic - » Tizimning parol faylini EBCDIC 
formatidagi qattiq uzunlikdagi faylga o'zgartiradi 
Har qanday matnni kichik harfga aylantiring 
echo "MENING TOPPER CASE Text" | dd konv = lcase - 
» Har qanday matnni kichik harfga aylantirish 
Buyruqning natijasini katta harfga o'zgartiradi 
ls -l | dd konv = ucase - » Buyruqning natijasini katta 
harfga o'zgartiradi 
Bo'limning nusxasini yarating va maksimal hajmi 700 MB 
bo'lgan rasmlarni saqlang 

---

dd if = / dev / sda1 | split -b 700m - sda1-rasm - » 
Bo'limning nusxasini yarating va maksimal hajmi 700 MB 
bo'lgan rasmlarni saqlash 
447-511 bayt oralig'idagi bo'lim jadvalidagi yozuvni 
o'zgartirmasdan MBR-ni tiklaydi 
dd if = / my / old / mbr of = / dev / sda bs = 446 count = 1 - 
» 447-511 bayt oralig'idagi bo'lim jadvalidagi yozuvni 
o'zgartirmasdan MBR-ni tiklaydi 
MBR-ning tarkibini hex va ASCII formatida ko'ring 
dd if = / dev / sda bs = 512 count = 1 | od -xa - » MBR-
ning tarkibini hex va ASCII formatida ko'rish. 
RAM xotirasini faylga nusxalash 
dd if = / dev / mem of = myRAM bs = 1024 - » RAM 
xotirasini faylga nusxalash 
Tasodifiy sonni yarating 
dd if = / dev / random count = 1 2> / dev / null | od -t u1 | \ 
awk '{print $ 2}' | bosh -1 - » Tasodifiy sonni yaratish 
Diskingizning ketma-ket kiritish-chiqarish tezligini 
aniqlaydi 
dd agar = / dev / sda = / dev / null bs = 1024k hisoblash 
= 1024 
1073741824 bayt (1.1GB) ko'chirildi, 
24.1684 s, 44.4 MB / s 
Diskingizning ketma-ket kiritish-chiqarish tezligini 
aniqlaydi. 
Vaqtinchalik almashinuv maydonini yarating 
dd agar = / dev / nol = tmpswap bs = 1k 
hisoblash = 1000000 

---

chmod 600 tmps almashtirish 
mkswap tmpswap 
swapon tmpswap 
Vaqtinchalik almashinuv maydonini yaratish 
Birinchi 10 MB hajmdagi qismni tozalang 
dd agar = / dev / nol = / dev / sdX bs = 1024000 hisoblash = 
1 - » Birinchi 10 MB hajmdagi qismni tozalash 
Netcat yordamida tezkor tarmoq zaxirasi 
dd if = / dev / sda | nc -l 10001 nc $ system_to_backup_IP 
10001 | dd of = sysbackupsda.img - » Netcat yordamida 
tezkor tarmoq zaxirasi 
MBR-ni ko'ring 
dd if = / dev / sda count = 1 | hexdump -C - » MBR-ni 
ko'rish 
Yomon joylari bo'lgan lenta rasmini yasaydi 
dd bs = 265b conv = noerror if = / dev / st0 of = / tmp / 
bad.tape.image - » Yomon joylari bo'lgan lenta rasmini 
yasaydi 
Dastlabki 10 baytni stdin ajrating 
dd ibs = 10 o'tish = 1 - » Dastlabki 10 baytni stdin ajrating 
Bo'sh disk rasmini yarating Siz bo'sh disk tasvirini 
yaratishingiz, unga ma'lumotlarni qo'shishingiz, keyin uni 
disklar, CD yoki DVD yaratish uchun ishlatishingiz 
mumkin. 1. Mac kompyuteringizda Disk Utility ilovasida
Fayl > Yangi rasm > Boʻsh rasm-ni tanlang. 2. Disk tasviri 
uchun fayl nomini kiriting, agar kerak bo'lsa teglar qo'shing, 
so'ng uni qaerga saqlashni tanlang. 3. Bu Finder-da paydo 
bo'ladigan nom bo'lib, uni ochishdan oldin diskdagi tasvir 
faylini saqlaysiz. 4. Ism maydoniga disk tasviri nomini 

---

kiriting. Bu disk tasvirini ochganingizdan so'ng ish stolida 
va Finder yon panelida paydo bo'ladigan nom. Hajmi 
maydoniga disk tasvirining o'lchamini kiriting. 5.Qalqib 
chiquvchi "Format" menyusini bosing, so'ngra disk 
formatini tanlang: 6. Disk tasvirini shifrlash uchun 
Shifrlash qalqib chiquvchi menyusini bosing va keyin 
shifrlash opsiyasini tanlang. 7. Qalqib chiquvchi "Bo'limlar" 
menyusini bosing, so'ngra bo'lim tartibini tanlang. 8.Tasvir 
formati qalqib chiquvchi menyusini bosing, so'ngra 
variantni tanlang: 9.Saqlash-ni bosing, so'ng Bajarildi-ni 
bosing. 10.Finder-da fayllaringizni o'rnatilgan disk tasviriga 
nusxalang, so'ng uni chiqarib tashlang. 11. Disk tasvirini 
diskka tiklang. 
Oldingi zaxira nusxasini tiklang 
Fayllarni Windows Vista yoki Windows 7 bilan ishlaydigan 
boshqa kompyuterda yaratilgan zahiradan tiklashingiz 
mumkin. 
-“Ishga tushirish” tugmasini, so‘ng Boshqarish paneli 
> Tizim va texnik xizmat ko‘rsatish > Zaxiralash va tiklash 
-ni tanlang. 
- Fayllarni qayta tiklash uchun Boshqa zaxira nusxasini 
tanlang va keyin sehrgardagi amallarni bajaring.
Agar sizdan administrator paroli yoki tasdiqlash 
soʻralsa, parolni kiriting yoki tasdiqlashni kiriting. 
Ilovani qayta oʻrnatganingizda, avval Google 
hisobingiz 
bilan 
zaxiralangan 
ilova 
sozlamalarini 
tiklashingiz mumkin. 
-Zaxiralangan ilova sozlamalarini tiklash: 
Qurilmangiz sozlamalari ilovasini oching. 
Tizim Ilova maʼlumotlarini zaxiralash ga teging. 
Agar bu qadamlar qurilmangiz sozlamalariga mos 

---

kelmasa, sozlamalar ilovasida zaxira nusxasini qidirib 
ko‘ring. 
Avtomatik tiklashni yoqing. 
Eslatma: Barcha ilovalar ham barcha sozlamalar va 
maʼlumotlarni zaxiralay olmaydi yoki tiklay olmaydi.
Ilova haqida bilish uchun uning ishlab chiqaruvchisi bilan 
qanday bogʻlanishni oʻrganing.