Bozor likvidligi Buxgalteriya likvidligi jismoniy shaxs yoki kompaniyaning o'z moliyaviy majburiyatlarini o'zlarida mavjud bo'lgan likvid aktivlari bilan bajarishi osonligini - qarzlarni to'lash muddati davomida to'lash imkoniyatlarini o'lchaydi.
Yuqoridagi misolda nodir kitob yig'uvchilarning aktivlari nisbatan sifatsiz bo'lib, ularning qiymati bir chimdim 1000 dollarga teng bo'lmasligi mumkin. Investitsiya nuqtai nazaridan buxgalteriya likvidligini baholash likvid aktivlarni joriy majburiyatlar yoki bir yil ichida kelib tushadigan moliyaviy majburiyatlar bilan taqqoslashni anglatadi.
Buxgalteriya likvidligini o'lchaydigan bir qator koeffitsientlar mavjud, ular "likvidli aktivlar" ni qanchalik aniq belgilashlari bilan farq qiladi. Tahlilchilar va investorlar bundan kuchli likvidli kompaniyalarni aniqlash uchun foydalanadilar. Bundan tashqari, bu chuqurlik o'lchovi hisoblanadi.
Buxgalteriya likvidligi Likvidlik deganda aktiv yoki xavfsizlikni uning bozor narxiga ta'sir qilmasdan tayyor naqd pulga aylantirish qulayligi tushuniladi.
Naqd pul aktivlarning eng likvididir, moddiy buyumlar esa kamroq likvidlidir. Likvidlikning ikkita asosiy turiga bozor likvidligi va buxgalteriya likvidligi kiradi.
Joriy, tezkor va naqd pul stavkalari ko'pincha likvidlikni o'lchash uchun ishlatiladi.
Asosiy mahsulot
Likvidligi kompaniyasi pulga aktivlarni o'z vaqtida o'tkazilishini amalga oshirish uchun qanchalik ko'rsatadi. Boshqa so'zlar bilan aytganda, likvidligi tovarlar yoki pul tejash uchun qobiliyatini korxona bozor qiymati aktivlarni sotish tezligi hisoblanadi. Likvidlik Koeffitsienti
Likvidlik ko‘rsatkichlari tahlili Likvidlik ko‘rsatkichlari haqida gap ketganda avval likvidlik atamasi bo‘yicha kelishib olish kerak bo‘ladi. Chunki, likvidlik iqtisodiy fanlarda korxona aktivlariga nisbatan ham ishlatiladigan tushunchadir.
Tadqiqotlardan ko‘rinadiki, likvidlik – bu korxona aktivlarini pulga aylanish tezligi hisoblanadi. Ya’ni korxona aktivlari likvidlik darajasiga ko‘ra, tez likvidli (joriy aktivlar) va sekin pulga aylanadigan (uzoq muddatli aktivlar) aktivlarga bo‘linadi. Bundan likvidlik atamasi korxona mablag‘ini bir shakldan ikkinchi bir shaklga o‘tishida qoplanish tezligini ifodalayotganligini ko‘rish mumkin. Korxona moliyaviy holati tahlil qilinayotganda likvidlik atamasidan foydalaniladi. Ba’zi olimlar likvidlik ko‘rsatkichlarini korxona to‘lov qobiliyati ko‘rsatkichlari deb atashadi. CHunki, likvidlik koeffitsientlari o‘zida majburiyatlar va joriy aktivlarning nisbiy natijasini ko‘rsatgani va majburiyatlarning joriy aktivlar orqali qoplanishini anglatganligi uchun shunday nomlash keng tarqalgan.
Fikrimizcha, bu ko‘rsatkichlarni likvidlik deb yuritilishi maqsadga muvofiq. Chunki, joriy aktivlarning joriy majburiyatlarga nisbati to‘lov qobiliyatini emas, balki aktivlar orqali majburiyatlarni qoplash darajasini ko‘rsatib beradi. To‘lov qobiliyati esa – bu xo‘jalikning muddati kelgan to‘lov majburiyatlarni bajarish uchun zarur bo‘lgan mablag‘larni yetarlilik darajasini anglatadi.
Likvidlik atamasining mohiyati mablag‘ning bir turini ikkinchisiga aylanish darajasini ko‘rsatib beradi. Likvidlik koeffitsientlari ham mohiyatan joriy majburiyatlarni joriy aktivlarga aylanish darajasini aks ettiradi.
Likvidlik koeffitsientlar
Kompaniyaning likvidlik koeffitsientini tezda yaxshilashning usullaridan biri bu mablag'larni kerak bo'lmagan hollarda yuqori foizli hisobvaraqlarga o'tkazadigan, kerak bo'lganda esa osonlikcha kiradigan hisobvaraqlarga qaytaradigan shpritslardan foydalanish. Majburiyatlarni to'lash ham likvidlik koeffitsientini tezda yaxshilaydi, shuningdek ijara, ishchi kuchi va marketing kabi qisqa muddatli qo'shimcha xarajatlarni qisqartiradi.
Kompaniyaning likvidlik koeffitsientini yaxshilashning qo'shimcha vositalariga inventarizatsiyani sotib olish yoki loyihalarni moliyalashtirish uchun qisqa muddatli moliyalashtirishdan ko'ra uzoq muddatli moliyalashtirishdan foydalanish kiradi. Qisqa muddatli qarzni balansdan olib tashlash, kompaniyaga yaqin vaqt ichida likvidlikni tejash va undan yaxshiroq foydalanishga imkon beradi.
Likvidlik koeffitsientlari muhim tahlilning asosiy qismidir, chunki ular kompaniyaning qarzlarini to'lash qobiliyatini aniqlashga yordam beradi. Agar kompaniya qarzini to'lamasa, u bankrotlik faoliyati yoki restrukturizatsiya bilan shug'ullanishi mumkin, bu esa aksiyadorlar qiymatiga zarar etkazishi mumkin. Ushbu chora-tadbirlar nisbatan likvid aktivlarning turli xil birikmalarini tashkilot balansidagi joriy majburiyatlar summasi bilan taqqoslaydi. Koeffitsient qancha yuqori bo'lsa, kompaniyaning o'z majburiyatlarini o'z vaqtida to'lash qobiliyati shuncha yaxshi bo'ladi.
