Личинка хордалилар (Urochordata) ¸ки šобиšлилар (Tunicata) кенжа типи

22-rasm. Umurtqali hayvonlar siydik-tanosil sistemasining sxemasi:
I (erkak)-II (urg’ochi) akula va amfibiyalarniki; III (erkak)-IV (urg’ochi) reptiliya va qushlarniki;
V (erkak)-VI (urg’ochi) sutemizuvchilarniki: 1-pronefros (bosh buyrak); 2-urug’don; 3-urug’ chiqarish yo`li; 4-mezanefros (birlamchi buyrak); 5-orqa ichak; 6-siydik pufagi; 7-kloaka; 8-tuxum yo`li varonkasi; 9-tuxumdon; 10-myullerov kanali; 11-urug’don ortig’i (mezanefrosning oldingi qismi qoldig’i); 12-urug’ yo`li; 13-metanefros (ikkilamchi buyrak); 14-ikkilamchi siydik kanali;
15-mezanefros rudimenti; 16-tuxum yo`li; 17-tuxum hujayrasi; 18-tuxum yo`li devoridan ajraladigan oqsil; 19-bachadon; 20-bachadondagi embrion; 21-qin; 22-jinsiy sinus; 23-prostata bezi; 24-urug’ pufagi; 25-urug’ yo`li; 26-urug’don o`simtasi; 27-oraliq, 28-myullerov kanali rudimenti; 29-mezanefros kanali (birlamchi buyrak); 30-kopulyativ organi (penis); 31-anal teshigi.
Tuban umurtqalilarning (to`garak og’izlilar, baliqlar, suvda hamda quruqlikda yashovchilar) urg’ochilarida pronefrosning o`zi reduktsiyalansa ham myullerov kanali saqlanib, tuxum yo`liga aylanadi, mezanefros esa buyrak o`rnida ishlaydi, volfov kanali bo`lsa, siydik yo`li bo`lib xizmat qiladi.
Tuban umurtqalilarning erkaklarida pronefros ham myullerov kanali ham reduktsiyalangan, mezanefros esa 2 ta funktsiyani bajaradi, ya`ni keyingi qismi buyrak funktsiyasini, oldingi qismining naychalari esa urug’don bilan bog’lanib, urug’don kanalchalari funktsiyasini ado etadi. Bu vaqtda volfov kanali bir vaqtning o`zida ham siydik yo`li va ham urug’ yo`li bo`lib xizmat qiladi.
Yuksak umurtqalilarda (sudralib yuruvchilar, qushlar va sut emizuvchilarda) pronefros ham, mezanefros ham faqat embrionda ayrim organlari bo`lib hisoblanadi. Voyaga yetgan hayvonlarda ayirish organining bu funktsiyasini chanoq buyragi (tos buyragi), ya`ni metanefros bajaradi. Bu buyrak mezanefrosdan yana ham orqaroqda joylashgan. Bu yerda ham xuddi tuban umurtqalilarnikiga o`xshab myullerov kanali urg’ochilarida tuxum yo`li vazifasini, volfov kanali esa erkaklarida urug’ yo`li vazifasini bajaradi.