Leksiya vlsi sistemaların joybarlaw. Tiykarǵı túsinikler. Integral sxemalardı (IS) joybarlaw evolyuciyası. Ierarxiyalıq joybarlaw hám kóp dárejeli abstrakciyalar túsinikleri. Is bahası, isenimliligi hám tezligin muǵdarlıq bahalaw

Analog mikrosxemalar
Analog mikrosxemalardin’ tiykarǵı elementi tranzistorlar bolıp tabıladı (bipolyar yamasa maydan). Tranzistorlardı islep shıǵarıw texnologiyasındaǵı parq mikrosxemalarning qásiyetlerine sezilerli dárejede tásir etedi. Sol sebepli, kóbinese mikrosxemaning xarakteristikaında, atap ótiw ushın, islep shıǵarıw texnologiyası kórsetiledi ulıwma ayrıqshalıqlar mikrosxemaning qásiyetleri hám múmkinshilikleri. Zamanagóy texnologiyalar mikrosxemalar jumısın jaqsılaw ushın bipolyar tranzistor hám atız effektli tranzistor texnologiyaların birlestiradi. Birpolyar (atız) tranzistorlardaǵı mikrosxemalar eń puxta esaplanadı (ámeldegi tutınıw kózqarasınan): MOS logika (metall oksidi yarım ótkezgishli logika) - mikrosxemalar tásir effekti tranzistorlarınan payda boladı n-MOS yamasa p-MOS túri; CMOS logikalıq (qosımsha MOS logika ) - mikrosxemaning hár bir logikalıq elementi bir-birin tolıqlawısh (qosımsha ) maydan effektli tranzistorlardan ibarat ( n-MOS hám p-MOS). Bipolyar tranzistorlardaǵı mikrosxemalar: RTL - rezistor-tranzistorlı logika (gónergen, TTL menen almastırılǵan ); DTL - diod-tranzistor mantig'i (gónergen, TTL menen almastırılǵan ); TTL - tranzistor -tranzistorlı logika - mikrosxemalar kirisiwde kóp emitterli tranzistorlarǵa iye bolǵan bipolyar tranzistorlardan ibarat ; TTLSh - Schottky diodli tranzistor -tranzistor mantig'i - Schottky effekti menen bipolyar tranzistorlardan paydalanatuǵın rawajlanıwlastırılgan TTL; ESL - emitent menen baylanısqan logika - bipolyar tranzistorlarda, olardıń islew tezligi sezilerli dárejede asatuǵın doygunlik rejimine kirmewi ushın saylanǵan ; IIL - Integral in'ektsiya mantig'i. Eki maydan effekti hám bipolyar tranzistorlardan paydalanǵan halda mikrosxemalar: Tap sol túrdegi tranzistorlardan paydalanǵan halda hár qıylı metodologiyalar járdeminde mikrosxemalar jaratılıwı múmkin, mısalı, statikalıq yamasa dinamikalıq. CMOS hám TTL (TTLSh) texnologiyaları eń keń tarqalǵan mikrosxemaviy logika bolıp tabıladı. Eger ámeldegi tutınıwdı tejew kerek bolsa, CMOS texnologiyası qollanıladı, bul erda tezlik áhmiyetlilew hám quwat sarpı talap etińmeydi, TTL texnologiyası qollanıladı. CMOS mikrosxemalarining hálsiz noqatı statikalıq elektrǵa bolǵan hálsizlik bolıp tabıladı - mikrosxemaning shıǵıwın qolıńız menen tekkizing jáne onıń pútinligi endi kepilliklanmaydi. TTL hám CMOS texnologiyalarınıń rawajlanıwı menen mikrosxemalar parametrler kózqarasınan jaqınlasıp atır hám nátiyjede, mısalı, 1564 ceriyali mikrosxemalar CMOS texnologiyasınan paydalanǵan halda ámelge asıriladı hám funktsionallıq hám jumıstıń jaylasıwı TTL texnologiyasına uqsas bolıp tabıladı. ESL texnologiyasınan paydalanǵan halda islep shıǵarılǵan mikrosxemalar eń operativ, biraq eń kóp energiya talap etetuǵın hám kompyuter texnologiyaların óndiriste isletilingen jaǵdaylarda qollanıladı. zárúrli parametr esaplaw tezligi edi. SSSRda eń nátiyjeli EC106 x kompyuterleri ESL mikrosxemalarida islep shıǵarılǵan. Bul texnologiya kamdan kem qollanıladı.
Analog integral (mikro) sxema (AIS, AIMS) - bul úzliksiz funktsiya nızamına kóre ózgeretuǵın kirisiw hám shıǵıw signalları (yaǵnıy olar analog signallar) ornatılǵan elektron shınjır. Analog ICning laboratoriya prototipi 1958 jılda AQShda Texas Instruments tárepinen jaratılǵan. Bul fazalı ótiw generatorı edi. 1962 jılda analog mikrosxemalarning birinshi ceriyasi payda boldı - SN52. Ol jaǵdayda kem quwatlı tómen chastotalı kúsheytgish, operatsion kúsheytgish hám video kúsheytgish bar edi. SSSRda 70-jıllardıń aqırına kelip analog integral mikrosxemalarning úlken assortimenti alınǵan. Olardan paydalanıw ásbaplardıń isenimliligin asırıw, úskenelerdi sazlawdı ápiwayılastırıw hám hátte jumıs waqtında texnikalıq xizmet kórsetiwge bolǵan mútajlikti joq etiwge múmkinshilik berdi. Tómende funktsiyaları analog IC tárepinen orınlawǵa bolatuǵın bolǵan apparatlardıń tolıq bolmaǵan dizimi keltirilgen. Kóbinese bir mikrosxemada olardıń bir neshesin bır jola almastırıwadı (mısalı, K174 XA42 superheterodin FM radiosining barlıq túyinlerin óz ishine aladı). Filtrler (sonday-aq piezo filtrleri). Analog multiplikatorlari. Analog attenuatorlar hám ózgeriwshen kúsheytgishler. Elektr támiynatı stabilizatorlari: kernew hám aǵıs stabilizatorlari. Quwat dáregin almastırıw ushın basqarıw chiplari. Signal konvertorlari. Hár túrlı sensorlar.