Lekciya Basımdı ólshew usılları hám ásbapları. Joba

---

Lekciya 9. Basımdı ólshew usılları hám ásbapları. 
 Joba : 
1. Basım, tiykarǵı má 'lumotlar hám klassifikaciyası. 
2. Suyıqlıqlı basım o'Ichash ásbaplar
3. Deformatsion (prujinali) ásbaplar. 
 Basım. Tiykarǵı má 'lumotlar hám klassifikaciyası
Basım texnologiyalıq processlerdiń tiykarǵı parametrlerinen biri bolıp 
tabıladı. Islep shıǵarıw processleriniń tuwrı alıp barılıwı, kóbinese, basım 
úlkenligine baylanıslı boladı. 
Tegis sırtqa normal tásir kórsetiwshi tegis bólistirilgen kúsh 
basım
dep 
ataladı : 
S
F
P

(4.1) 
bul jerde, S — tegislik Júzi; G' — sol tegislik Júzine tegis hám tik tásir 
etetuǵın basım kúshi. 
Basım xalıq aralıq birlikler sistemasında paskalb (Pa) menen olshenedi. 1 Pa 
ma`nisi tárepinen kúshke pefendikulyar bolǵan 1 m2 Júzege tegis bólistirilgen 1 N 
kúsh payda etgen basımǵa teń (N/m2). Márteli kPa hám MPa birlikler keń 
qollanıladı, kgk/sm2, bar, kgk/m2 (mm suw úst.), mm sım. úst. sıyaqlı birliklerden 
de paydalanıw múmkin. 
Ólshewde tolıq, artıkcha, atmosfera hám vakuum basımlar bar. Rmut— 
tolıq basım — element xolatining (suJúklıq, gaz, puw) parametri bolıp, Ratm— 
atmosfera hám Rort— artıkcha basımlar jıyındısınan ibarat : 
R
R
R
ort
atm
mut


(4. 2) 
Artıqsha basım
tolıq hám atmosfera basımları aralarındaǵı farqdan ibarat : 
R
R
R
atm
mut
ort


(4-3) 
Atmosfera basımı
— er atmosferasındaǵı hawa ústininiń basımı ; onıń ma`nisi 
barometrler menen olshenedi, sol sebepli, bul basım kóbinese barometrik basım 
dep ataladı. Eger tolıq basım atmosfera basımınan kishi bolsa,