Lecture1: Introduction

Киберхавфсизликнинг билим соҳалари

• “Ташкилот хавфсизлиги” билим соҳаси ташкилотни киберхавфсизлик таҳдидларидан ҳимоялаш ва ташкилот вазифасини муваффаққиятли бажаришини мададлаш учун рискларни бошқаришга эътибор қаратади.
• “Жамоат хавфсизлиги” билим соҳаси у ёки бу даражада жамиятда таъсир кўрсатувчи киберхавфсизлик омилларига эътибор қаратади.
• Кибержиноятчилик, қонунлар, ахлоқий муносабатлар, сиёсат, шахсий ҳаёт ва уларнинг бир-бири билан муносабатлари ушбу билим соҳасидаги асосий тушунчалар.

Ахборот хавфсизлиги

Компьютер хавфсизлиги муаммоси

• Кўплаб баг мавжуд дастурлар (ва ишонувчан фойдаланувчлар)
• Социал инжинерия (махфий маълумотларни ошкор қилишда ходимлардан фойдаланиш)
• Бошқа тизимлар орқали бузиб кириш
• Физик назоратлаш

Мотивациялар

• Ҳарбий
• Терроризм
• Фойда (масалан, пул, имтиёз ва ҳак.)

Хавфсизлик муаммолари

2018 йилнинг топ юқори 10 та факти [us.norton.com]

• FBI нинг қидирувда бўлганлар рўйхати.

FBI томонидан Кибер хавфсизлик соҳасига оид жиноятчилар рўйхатининг бошида шимолий кореялик программист Парк Жин Хйок эгаллаган.

2018 йилнинг топ юқори 10 та факти [us.norton.com]

2. Мобайл зарарли дастурий воситалар ҳажмининг ортиши.

• Symantec’s Internet Security Threat Report 2018 маълумотига кўра 2017 йилда янги мобайл зарарли дастурий воситаларнинг кўриниши 57% га ортган.

2018 йилнинг топ юқори 10 та факти [us.norton.com]

3. Учинчи томон ишлаб чиқарган зарарли бўлган мобайл иловалар.

• Symantec томонидан учинчи томон ишлаб чиқарувчилари ҳостидаги 99.9% иловаларда зарарли ҳаракатлар аниқланган.

4. АҚШда 2023 йилга келиб маълумотларнинг ярми бузулиши кузатилади.

• 2023 йилда келиб кибержиноячилик натижасида 33 млд. хужжат ўғирланади [Juniper Research].