Lean ishlab chiqarish tarixi va metodologiyasi. Tejamkor ishlab chiqarish usullari. Reja

Asosiy maqsadi
– ishlab chiqarish orqali materialni o`tish tezligini 
oshirish.

Yo`qotishlar
– istehmolchi uchun ahamiyat kasb etmaydigan hamma 
faoliyat.

Asosiy vazifasi
– kompaniyani bir martalik aktsiyasini yaxshilashga 
o`tkazish emas balki, maqsadi ishlab chiqarish iqtisodiyotini boshqarishni 
o`rganish.

Asosiy urg’usi
– yangi jihozlarni sotib olish emas balki ishlab 
chiqarishni tashkil qilish.

Xarakatlantiruvni asosiy kuchi
– ishlab chiqarish xodimlari. 

Boshqaruvni asosiy usullari
– boshqaruv o`zgarishini va xodimlarni 
jalb qilish muhitlarini qo`llab-quvvatlovchilarni tashkil qilishni kerakligi. 
Tejamkor ishlab chiqarishning vositalariga - Umumiy ishlab chiqarish 
xizmati jihozlari (Total ‘roductive Maintenance – TPM), Jarayonlarni 
standartlashgan tartibi (Standard operating procedure – SOP), 5 S tizimi, Kaydzen 
(kaizen) — uzluksiz takomillashtirish, «Poka — yoke» («hatodan ximoyalanish», 
«zashita ot duraka») va boshqalar kiradi. 
Umumiy ishlab chiqarish xizmati jihozlari (TMP)
– Jihozlarni tayyorlash 
jarayoniga ko`maklashishga hamma xodimlarni jalb qilish.
TMP asosiy printsiplariga quyidagilar kiradi:
Jihozlarning holati ishchilarning madaniyatiga bog’liq, 
Xizmat va ish ajralmas bir bo`lak. 
Buzilishsiz 
ishlashni 
asosi 
– jihozlar uchun sog’lomlashtirish-
profilaktikasini kompleks tadbiri. 
Hizmat ko`rsatishga xamma shug’ullanadi (boshliqdan tortib usta va 
operatorgacha). 
Jarayonlarni standartlashgan tartibi (Standard operating procedure-
SOP) - 
bu qadam-baqadam har qanday ishlab chiqarish jarayonini bajarilish ketma-
ketligini ko`rsatuvchi hujjat.
Bu og’zaki yo`riqnomalarni yozmalariga almashtirish, chunki og’zaki 
yo`riqnomalarni unitishadi yoki noto`g’ri talqin qilinadi – SOP, SOP yo`riqnomada 
ko`rgazmali belgilar, rasmlar, sxemalar, suratlardan foydalanib uni oson 
tushunadigan va kam vaqt talab qiladigan holatga keltirish, SOP yo`riqnomalari 
doimiy ravishda bajariladigan jarayon operatsiyalarining o`zgarishi bilan moslashib 
borish kerak, SOP ni ishlab chiqishda ishchilarni unga jalb qilish kerak, shunda u 
ishonchli va haqiqatdan yiroqlashmaydi. 
Tejamkor ishlab chiqarishni ishlab chiqarish korxonasiga taqdim qilishda 
o`ziga xos hatolari ham mavjud. Bularga: 

---

1.
LEAN tizimini taqdim qilishda rahbariyatni o`rnini tushunmaslik. 
2.
«Tizimlar»ni tuzilishi, zarur o`zgarishga ega emaslik.
3.
«Asossiz» joriy qilishni boshlash. 
4.
Ish joyini o`zgartiradi lekin odat tusini o`zgartirmaydi. 
5.
Hamma o`zgaradi (mahlumotlar to`plash), lekin hech qachon javob 
bermaydi.
6.
«Paralitik tahlil» (doimiy takomillishtirish bilan, tugammas holat tahlili)
7.
Yordamsiz eplamoq. 
Bunda yana bir narsani aytish joyizki, insonlarni istehdodi va aql idrokini 
to`la qo`llashni o`zi yetarli emas.