Ldoshev, Q. Muftaydinov, V. Abdurahmonov


  «Avesto»  dagi mulkiy  munosabatlar g‘oyasi



Download 5,44 Mb.
Pdf ko'rish
bet10/249
Sana31.12.2021
Hajmi5,44 Mb.
#236729
1   ...   6   7   8   9   10   11   12   13   ...   249
Bog'liq
Iqtisodiy ta'limotlar tarixi Yo'ldoshev

3.  «Avesto»  dagi mulkiy  munosabatlar g‘oyasi.
«Avesto»  haqida gapirilar  ekan,  bu  kitob  odamlar hayotining  barcha 
jabhalarini qamrab olgan durdona asar ekanligini ko‘rsatib o ‘tish o ‘rinlidir. 
Asarda iqtisodiy munosabatlar haqida ham ajoyib fikrlar, xususan, bugungi 
bozor iqtisodiyotiga o ‘tish davriga mos keluvchi g‘oyalar ham o ‘z ifodasini
'K a rim o v   I.  Ezgu  fikr,  ezgu  so'z,  ezgu  amal,  «O 'zbekiston  ovozi»,  2001,  6 — n o y ab r
16


topganligi,  uning  Prezidentimiz aytganlaridek,  «Mangu  kitob»  ekanligiga 
ishonchingiz komil bo'ladi.  Undagi  mulkiv munosabatlar haqidagi bildirilgan 
fikrlar hayratlanarlidir. Asarda mulkdor bo‘lish yaxshi fazilat ekanligi alohida 
ko'rsatilgan.  Bu  fikmi  quyidagi  g'oyalar tasdiqlaydi:  «Kimning uyi bo ‘Isa, 
и  uysiz bexonumon  odamdan yaxshiroqdir.  Kimning dunvosi bo‘lsa.  и  hech 
vaqosi vo ‘q gadodan afzaldir'»  (ta’kid bizniki- m uall.).
Gap  shundaki,  mulkdor  odam  to ‘q  bo'ladi,  и  dushmanlariga  qarshi 
kurashganda bardosh bera oladi, yovuz kuchlarga qarshi tura oladi,  ulami 
yenga oladi.  Hatto bunday odam «о ‘z  hukmdori amriga mutabiq, yomonlikka 
qarshi bosh  k o ‘taradi  va  uni zabun  aylaydP»  M a s a la n in g  
m o h iy a ti 
shuki, mulkdor odamlar iqtisodiy jihatdan shunchaki baquw at b o ‘lmay, 
ayni  chog‘da,  ular  iatisodiv  erkindir.  ular  o ‘z  faoliyatini  o ‘zi  mustaqil 
belgilaydi.  Boshqalarga  mute  bo‘lmaydi.  M ulkdor  odamning  qudrati 
shundaki,  uning xarakterida mulkiy manfaat va mulkiy m as’uliyat o ‘zaro 
uyg‘unlashadi.
«Avesto»ning  bu  iqtisodiy  g‘oyasi,  keyinchalik,  buyuk  ajdodlarimiz 
tomonidan rivojlantirildi, boyitildi. Jumladan, Abu Nasr Forobiy uqtiradi- 
ki,  «M ulk orttirishda  unchalik x a v f y o ‘q,  ammo  uni ehtiyot qilib saqlamoq 
kerak.  Agar boshqa  birovlar hisobiga mulk orttirganlar jazolanmasalar,  и 
holda  shahar  aholisidan  insof va  shuhrat yo ‘qoladi.  Mulkni  ehtiyot  qilib 
saqlab, o'zehtiyoji uchun ishlatsa,  buyomon odat hisoblanmaydi3».  Forobiy 
davom etib yozadiki,  «odamlaming mulksiz bo‘lib qashshoq yashaganidan 
ko‘ra,  mulkdor  bo‘lib  boyroq  bo‘lib  yashagani  afzalroqdir».  Ko'rinib 
turibdiki,  Forobiy qarashlari «Avesto» g‘oyalari bilan g'oyat hamohangdir. 
Bu «Avesto» keyinchalik ilm-fan va tafakkurga qanchalik ta’sir ko'rsatganini 
tasdiqlaydi.
«Avesto»ning mulkiy munosabatlar borasidagi g‘oyalari 0 ‘zbekistonda 
o'tkaziladigan iqtisodiy islohotlar maqsadlari bilan hamohang ekanligini 
ta ’kidlashni istar edik.  Zero bozor iqtisodiyotiga o ‘tish — to ‘q va farovon 
yashash vositasi sifatida fuqarolaming mulkdor bo'lishlarini taqozo etadi. 
Prezidentimiz  I.  Karimov  asarlarida,  xususan,  uning  « 0 ‘zbekiston  XXI 
asr b o ‘sag‘asida:  xavfsizlikka  tahdid,  barqarorlik  shartlari  va  taraqqiyot 
kafolatlari»  asarining ushbu masalaga bag‘ishlangan  «Bozor munosabat- 
larining qaror topishi va mulkdorlar sinfming shakllanishi» nomli qismida 
shunday  satrlar  mavjud:


«...  A holi  orasida  haqiqiy  mulkdorlar  o ‘rta  qatlamining  k o ‘pchilikni 
tashkil etishi mamalakatda  ijtimoiy-iqtisodiy  islohotlami orqaga  qaytarish 
imkoniyatlarini  bartaraf etishning  kafolati  hisoblanadi.  Shu  sababli  biz 
iqtisodiy о ‘zgarishlar'jarayonini respublikada о ‘rta mulkdorlaming chinakam 
sinfini shakllantirishdek dolzarb vazifani hal qilish  bilan  bog'lamoqdamiz. 
Odam о ‘zini chinakamiga mulkdor deb his etmas ekan,  о ‘z  huquqlari uchun, 
pirovard natijalar va ishlab chiqarish samaradorligi uchun mulkdor sifatida 
kurashmaydi.  Jamiyatda  barqarorlikni  saqlab  qolish  va  himoya  qilishga 
intilmaydf».
Mulkdorlikning  naqadar  ulkan  iqtisodiy,  ijtimoiy,  siyosiy,  huquqiy 
ahamiyatga molik masala ekanligi haqidagi bu fikrlarga biror narsa qo‘shish 
qiyin.  Faqat  shuni  qayd  etmoqchimizki,  mulkdor  odam  hech  narsaga 
befarq,  loqayd  qaramaydi,  o ‘z  mulkini,  Vatanini  himoya  qiladi,  adolat 
uchun  kurashadi,  hayotga  ochiq  ko‘z  bilan  qaraydi.  «Avesto»  tili  bilan 
aytganda,  m ulkdor  odam   adolatsiz  hukm dorga,  adolatsiz  taqsim ot 
mexanizm iga,  yomonlikka  qarshi  bosh  k o ‘taradi.  M ulkdor  b o ‘lish 
g‘oyasining g‘oyat  chuqur falsafiy-ma’naviy mazmuni  ana  shunday.

Download 5,44 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   6   7   8   9   10   11   12   13   ...   249




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish