Laboratoriyada ishlash tartibi va texnika xavfsizligi qoidalari

LABORATORIYADA ISHLASH TARTIBI VA TEXNIKA XAVFSIZLIGI QOIDALARI

Noorganik kimyodan laboratoriya ishlarini boshlashdan oldin talaba ayni laboratoriyada ishlash uchun ishlab chiqilgan havfsizlik texnikasi bilan tanishib chiqishi va mahsus jurnalga qo’l qo’yishi lozim.
Talabaga yil mobaynida ishlash uchun laboratoriyadan joy ajratiladi. Laboratoriya ishlarini tushunib bajarilgandagina undan foyda kutish mumkin. Shuning uchun har bir laboratoriya ishining mazmuni, adabiyot va ma'ruzalar bilan tanishib chiqqan talabagagina laboratoriya ishlarini bajarishga ruhsat beriladi.


Asosiy qoidalar
Kimyoviy laboratoriyada ishlashda amal qilinishi lozim bo’lgan asosiy qoidalar:
1. Ishning asosiy maqsadi aniq bo’lmasdan, tajribani o’tkazish uchun lozim bo’lgan idishlar, asbob-uskunalar, reaktivlar tayyor bo’lmasdan tajribani boshlamaslik;
2. Tajribani o’tkazishda ko’rsatilgan tartib va ketma-ketlikni aniq bajarish;
3. Ayni tajriba uchun ko’rsatilgan barcha xavfsizlik qoidalariga rioya qilish;
4. Ayni laboratoriya ishlari uchun tayyorlangan reaktivlardangina foydalanish. Umumiy qo’llanadigan reaktivlarni, konsentrlangan kislota va ishqorlarni ish joylariga olib ketmaslik;
5. Reaktivlarni ishlatishdan oldin uni ayni tajriba uchun ishlatish mumkinligini idishdagi yozuvga qarab aniqlash. Agar idishda yozuv bo’lmasa o’qituvchining ruhsatisiz ishlatmaslik.
6. Ayni tajriba uchun reaktiv miqdorini ko’rsatilmagan bo’lsa, undan imkoniyati boricha kamroq ishlatish;
7. Ortiqcha olingan reaktivni qaytarib o’z idishiga quymaslik va uning uchun ajratilgan mahsus idishga quyish;
8. Reaktiv olingan zahotiyoq uning idishini qopqog’ini yopib, o’z o’rniga qo’yish;
9. Quruq reaktivlarni farfor, metall yoki shisha qoshiqchalarda olish va ishlatilgandan so’ng qoshiqchalarni filtr qog’oz bilan tozalab qo’yish;
10. Agar reaktiv pipetka yordamida olingan bo’lsa, undan boshqa ishdishdagi reaktivni olish uchun ishlatmaslik;
11. Barcha tajribalarni xalat kiygan holda bajarish;
12. Laboratoriya ishini bajarishda tinchlik va tartibni saqlash;
13. Tajribaning sodir bo’lishini e'tibor bilan kuzatish va barcha
o’zgarishlarga sinchkovlik bilan nazar tashlash;
14. Kuzatilgan tajriba natijalarini va reaksiya tenglamalarini tajriba tugashi bilanoq laboratoriya daftariga yozib qo’yish;
15. Laboratoriya daftarida ish o’tkazilgan kun, mavzuning nomi, tajribaning nomi, uning qisqacha mazmuni, asbob-uskunaning sxemasi yoki rasmi, kuzatish natijalari, reaksiya tenglamalari, hisoblashlar va xulosalar ko’rsatilishi kerak;
16. Laboratoriya ishi tugagandan so’ng talaba ishlatgan kimyoviy idishlarini yuvib, ish joyini tartibga solib, laborantga topshirishi kerak.