Лаборатория маш\улоти №1

 
Лаборатория машғулоти № 27 
Мавзу: Юрак автоматияси. Станиус тажрибаси 

Ишнинг мақсади
: Юрак мускулларининг мустақил ишлаш қобилиятини ва 
аҳамиятини ўрганиш. Станиус тажрибасини бажариш. 
Идентив - ўқув мақсади: 

---

35 
1.
Юрак мускулларининг мустақил ишлаш қобилиятини ва аҳамиятини 
тушунтира олади. 
2.
Станиус тажрибаси ҳақида тасаввурга эга бўлади. 
 
Керакли жиҳозлар: 
бақалар, пўкак тахтачалар, игналар, қайчи, пинцет, 
пахта, Рингер эритмаси, ип. 
Ишнинг бажарилиши 
Бақанинг кўкрак қафасини очиб, ишлаб турган юракни кузатганимиздан 
кейин вена ҳавзаси билан юрак бўлмалари ўртасига ип солиб, шу ип оҳиста 
тортиб, қаттиқ боғлаб қўйилса (Станиуснинг биринчи боғлами), Ремакка 
тугунидан чиқаётган импульслар шу тариқа юрак бўлмалари ва қоринчасига 
ўтмаслиги таъминланса, бу вақтда бўлмалар ва қоринча бир оз ишдан тўхтаб 
қолади. Ремакка тугуни қўзғалаётгани сабабли вена ҳавзаси аксинча, тўхтамасдан, 
аввалгидек, балки ундан ҳам тезроқ ишлаб тураверади. 
Боғ солинганидан 30-40 сония ўтгандан кейин, юрак бўлмалари ва қоринча 
яна қисқара бошлайди. Аммо энди бўлмалар ва қоринча аввалгига қараганда паст 
ритмда қисқара бошлайди. Уларнинг қисқариши вена ҳавзасининг қисқаришига 
мос келмайди, итоат қилмаслик, мустақиллик ҳодисаси кузатилади, яъни вена 
ҳавзаси билан юрак қисмлари фаолиятлари ўртасидаги изчиллик бузилади. 
Биринчи боғ туфайли вақтинча тўхтаб қолган бўлмалар ва қоринчалар 
ўртасидан улар қисқаришга бошламасданоқ яна боғласак улар шу заҳотиёқ 
қисқариб ишлай бошлайди (Станиуснинг иккинчи боғлами). Бу пайтда қўзғалиш 
бўлмаларнинг қоринчага яқин жойида жойлашган бўлиб, Биддер тугунининг 
таъсирланиши оқибатида келиб чиқади. Агарда боғлам тугуннинг устидан 
тушадиган ва ҳосил бўладиган импульслар бўлмалар ва қоринчага бараварига 
бора оладиган бўлса, бу пайтда бўлмалар ҳам қоринча ҳам бир вақтда, бараварига 
қисқаради. Агар боғлам тугуннинг пастидан тушса, бўлмалар, юқорисидан тушса 
қоринча қисқаради, айни вақтда бўлмалар ва қоринчанинг қисқариш тезлиги вена 
ҳавзасиникидан анча секин бўлади ва бу атриовентрикуляр тугун автоматиясидан 
паст эканини кўрсатади. 
Адабиётлар 
1.
Эшимов Д.Э., Рўзиқулов Р.Ф. Ҳайвонлар физиологияси фанидан амалий- 
лаборатория машғулотлари. Тошкент. “Ўзбекистон”, 2006 й., 152 б. 
2.
Қодиров А. Одам анатомияси ва физиологиясидан амалий ишлар. Тошкент, 
“Ўқитувчи”, 1991й., 96 б.