Лаборатория маш\улоти №1

 

---

24 
Адабиётлар 
1.
Азимов И.Г., Ҳамроқулов А.К., Собитов Ш.С. Умумий ва спорт 
физиологиясидан амалий машғулотлар. Т., Ўқитувчи, 1992, 28-29 б. 
2.
Гуминский А. – Руководство к лабораторным занятиям по общей и
возрастной физиологии. М., 1990, 135-136 с. 
 
Лаборатория машғулоти №17 
Мавзу: Артериал қон босимини ўлчаш 
 
Ишнинг мақсади:
Одамда артериал қон босимини ўлчаш усулини 
ўзлаштириш. 
Идентив - ўқув мақсади: 
1.
Одамдаги артериал қон босимини ўлчай олади. 
2.
Артериядаги максимал (систолик) ва минимал (диастолик) босим тўғрисида 
тушунчага эга бўлади 
3.
Жисмоний машқдан кейин қон босимининг ўзгариши ҳамда ўрта ёшдаги 
одамларда артериал қон босими нормада қанча бўлишини ўрганади. 
Керакли жиҳозлар ва материаллар:
сфигмоманометр, фонендоскоп ёки 
стетоскоп, спирт, пахта. 
Назарий тушунча. 
Артериал қон босимининг баланд-пастлиги юрак 
систолик ҳажмининг катталигига ва қон томирлари системасидаги периферик 
қаршиликка яъни артериолалар билан капиллярлар деворининг тонусига боғлиқ. 
Соғлом артериал қон босими турғун бўлиб, юрак фаолиятининг фазаларига ва 
нафасга боғлиқ ҳолда ўзгариб туради: юрак қоринчалари қисқариши охирида 
систолик, яъни максимал босим, диастола вақтида эса минимал
 
яъни диастолик 
босим юзага келади. Систолик ва диастолик босим ўртасидаги фарқ пульс босими 
деб юритилади. Одатда, нафас олиш вақтида қон босими кўтарилади, нафас 
чиқариш вақтида, аксинча пасаяди. Мускул иши ва ҳаяжонланиш (эмоция) қон 
босимининг кўтарилишига сабаб бўлади, бироқ у соғлом одамларда ишдан кейин 
ва ҳаяжонланиш ўтиб кетгач яна ўз ҳолатига қайтади. Одамда артериал қон 
босими, сфигмоманометр ёки сфигмотонометр ёрдамида ўлчаб аниқланади. Бу 
асбоб ковак резина манжетка (резина халта), симобли ёки мембранали манометр 
ва манжетика ҳаво ҳайдаш учун кўлланиладиган резина нокдан иборат.