Лаборатория маш\улоти №1

Назарий тушунча. 
Қон гуруҳини аниқлаш гемоагглютинация реакциясига 
асосланган. Бир киши қонининг зардоби бошқа кишининг эритроцитларини 
ёпиштирса, бу ҳодиса гемоагглютинация деб аталади. 

---

23 
Агглютинация реакциясига мувофиқ, ҳар бир одамнинг қони тўртта 
гуруҳдан биттасига кириши аниқланган. Қонни гуруҳларга бўлиш унинг плазмаси 
таркибида бўладиган ёпиштирувчи модда-агглютинин (a ва b) ҳамда 
эритроцитларда бўладиган ёпишувчи модда агглютиноген (А ва В) борлигига 
асосланган. А билан а, В билан b учрашган ҳолатларда гемоагглютинация юз 
беради. 
Қон гуруҳларини аниқлаш қон қуйишда амалий аҳамиятга эга. Қон қуйишда 
донор эритроцитларининг ва реципиент қон плазмасининг хоссалари ҳисобга 
олинади. Донор қони плазмасининг агглютинацияланиш хоссаси назарга 
олинмайди, чунки қон жуда кам миқдорда қуйилади, бунда у реципиент қони 
билан аралашиб кетиб, агглютинацияланиш хоссасини йўқотади. Донор- қон 
берувчи одам қонининг ва реципиент - қон олувчи одам қонининг хоссалари 
текширилгандан кейингина қон қуйилади. I гуруҳ қонли одамлар универсал 
донорлар бўлиб, улар бошқа барча гуруҳ қонли одамларга қон бера олади. 
Керакли жиҳозлар ва материаллар:
скарификатор, микроскоп, буюм 
ойнаси, 2 та шиша таёқча, I, II, III гр. қон зардоби, спирт, эфир, пахта.
 
Ишнинг бажарилиши 
Қон гуруҳларини аниқлаш учун I, II, III рақамлар ёзилган буюм ойнасини оқ 
қоғоз устига қўйилади ва алоҳида пипеткалар билан бир томчидан одамнинг қон I, 
II, III гуруҳ қонининг стандарт зардоби томизилади. Сўнгра бармоқ учини 
скарификатор билан тешиб, қон чиқарилади ва шиша таёқча учини қонга тегизиб 
I зардоб билан, таёқчанинг иккинчи учини қонга тегизиб II зардоб билан ва бошқа 
таёқча учини қонга тегизиб III зардоб билан аралаштирилади. 3-5 минут ўтгач, 
ҳар бир зардоб томчисида агглютинация рўй берган-бермаганлиги аниқланади. 
Агглютинация рўй берганда эритроцитлар бир-бирига ёпишиб чўкмага тушади ва 
аралашма тиниқлашади. Қайси зардобда агглютинация рўй беришига қараб, қон 
гуруҳи аниқланади. Учала гуруҳдаги зардобда агглютинация рўй бермаса, 
текширилган I гуруҳга киради. Агар I ва III гуруҳ зардобда агглютинация рўй 
бериб, II гуруҳда рўй бермаса, қон II гуруҳга киради. Борди-ю, I ва II гуруҳ 
зардобда агглютинация рўй бериб, III зардобида бўлмаса, текширилган қон III 
гуруҳга киради. Ҳар учала зардоб томчисида ҳам агглютинация рўй берса, қон IV 
гуруҳга киради (17- расм). 
17-расм. Қон гуруҳларини аниқлаш 
Сиз текширган қон қайси гуруҳга киришини аниқланг. Ўзингизнинг 
қонингиз қайси гуруҳга кириши ва қони қайси гуруҳда бўлган одамга қон 
беришингиз ёки қон олишингиз мумкинлигини дафтарга ёзинг.