Laboratoriya mashg‘ulotlari

Mavzuning axamiyati: Aerozollarlar sanoat miqyosida ishlab chiqarilayotgan tayyor dori vositalari 

orasida alohida o‗rin tutadi. Ularni ishlab chiqarish imkoniyatlari boshqa turdagi tayyor dori 

vositalaridan bir qancha murakkab. SHunday ekan, yuqori biologik samaradorlikka ega bo‗lgan 

aerozollarni yuqori sifat darajasida ishlab chiqarish, qadoqlash va o‗rash, ularni ishlab chiqarish 

amaliyotiga joriy qilish,  sifatini jahon standartlari talablari darajasida baholash muhim ahamiyat kasb 

etadi.  

Vaziyatli masalalar. 

1.Ingaliptaerozoli quyish uchun tayyorlangan eritmaning ranggi o‗zgargan. 

2 Aerozol balonlarining germetikligi talabga javob bermadi. 

3. Ingaliptaerozoli miqdoriy taxlili talabga javob bermadi.  

Talabalarning bilimini tekshirish uchun savollar. 

1.

Ingaliptaerozoli

ballonichidagi bosim

 aniqlash usuli

? 

2.Ballonni germetikligi

aniqlash usuli

. 

3.Ventilyasion qurilmaning butunligi aniqlash moxiyati 

4.Qadoq ichidagi massaning chiqish miqdori 

5.Dozalar bir  hilligi aniqlash mohiyati 

Aerozollar  (  grеkcha.  «aer»  —  havo  va  nam.  «zol»  —  eritma.  Lotincha  -  solutio  — 

eritma) —gaz muhitida muallaq holda tarqalgan mayda suyuqlik tomchilari yoki qattiq modda 

zarrachalari.  Aerozollar  dеb,  klapan  yordamida  gеrmеtik  yopilgan  aerozol  ballonlarga  siqib 

chiqaruvchi gaz (propеllеnt) bosimi ostida joylashgan, dori va yordamchi moddalardan tashkil 

topgan  dori  shakliga  aytiladi.  Aerozollar  -  gеrmеtik  yopilgan,  klapan-purkagich  tizimli 

qadoqlarga  propеllеntlar  yordamida  bosim  ostida  joylashtirilgan    dori  moddalarning 

eritmalari,  emulsiya  va  suspеnziyalaridir.  Aerozol  ballonlari  mеtall,  shisha,  plastmassa  yoki 

ularning  majmuasidan  tayyorlangan  bo‘ladi.  Xorijiy  mamlakatlarda  aerozol  ballonlar  asosan 

mеtalldan  (taxminan  80%),  yupqa  tunuka,  alyuminiy  yoki  ularning  majmuasidan  yasaladi. 

MDX  davlatlarida  esa  ular  shishadan  tayyorlanadi.  Shisha  aerozol  ballonlari  sig‘imi 

chеgaralangan  - 300 ml gacha bo‘lib, ko‘proq 15-80 ml hajmlilari  ishlatiladi.    Aerozollarda 

(suyuq,  quyuq  va  quruq)  ―Dori  vositalari  sifatini  standartlari.  Asosiy  qoidalar‖  tarmoq 

standarti  TSt  42  -  01  :  2002  rasmiy  nashrda  keltirilgan  quyidagi  sifat  ko‗rsatkichlari 

o‗rganilishi kerak: 

1. Dori vositasining lotin, davlat va rus tillaridagi nomlari 

2. Xalkaro patentlanmagan nomi 

3. Tarkibi 

4. Tavsifi 

5. Chinligi 

6. Ballonichidagi bosim 

7. Ballonni germetikligi 

---

359 

 

8. Ventilyasion qurilmaning butunligi 

9. Dozalar og‗irligi 

10. Dozalar miqdori  

11. Qadoq ichidagi massaning chiqish miqdori 

12. Zarrachalar o‗lchami 

13. Suv 

14. Yot aralashmalar (o‗xshash birikmalar)  

15. Mikrobiologik tozaligi 

16. Dozalar bir  hilligi 

17. Miqdoriy tahlili 

18. O‘rami,  

19. Yorliqlash,  

20. Tashish 

21. Saqlash 

22. Yaroqlilik muddati 

23. Asosiy farmakoterapevtik guruhi 

Masalan, 80% freon bo‗lsa, zarracha diametri 50 mkm; 30— 70% bo‗lsa, 200 mkm gacha va 

30% gacha freon bo‗lsa zarrachalar diametri 200 mkm dan katta bo‗ladi.