Laboratoriya mashg‘ulotlari

Surtmalarning  saqlanishi.  Surtmalar  turi,  tayyorlash  texnologiyasi  va  qadoqlash 

turidan  qat‘iy  nazar  yorug‗lik  nuridan  ximoya  qilingan  xolda,  salqin  joyda  saqlanadi. 

Oshlovchi moddalar, yod va simob saqlagan surtmalar metall buyumlardan uzoqda saqlanishi 

lozim.    Emulsion  surtmalar  va  emulsion  asoslarda  tayyorlangan  surtmalar  idishlarga  to‗la 

xolda qadoqlanib saqlanadi (suvni parlanishini oldini olish maqsadida). SHuningdek, harorat 

0

0

S  dan  pasayishi  yoki  30-40

0

S  haroratdan  ortishi  mumkin  emas.  Moyli  asoslarda 

tayyorlangan  surtmalar  imkon  darajasida  past  haroratda  saqlanadi.  SHuningdek,  termolabil 

moddalardan tayyorlangan surtmalar ham xuddi shudday sharoitda saqlanishi lozim. 

Korxona sharoitida surtmalarni ishlab chiqarish texnologiyasini takomillashtirish. 

Surtmalar  ishlab  chiqarishni  xozirgi  zamon  talablari  darajasida  rivojlantirish, 

surtmalarni  tayyorlash  texnologiyasini  takomillashtirish,  yangi  texnik  asbob-uskuna  va 

---

223 

 

apparatlarni  farmatsevtik  ishlab  chiqarish  amaliyotiga  olib  kirishni  taqozo  etadi.  XX  asr 

oxirlariga kelib surtmalar nomenklaturasi 20-30% ga ortdi. 

Endilikda,  steroid  gormonal  preparatlar,  antibiotiklar  va  qsimlik  ekstraktlaridan 

surtmalar ishlab chiqarishni yo‗lga qo‗yish borasida ilmiy izlanishlar olib borilmoqda. Virusli 

infeksiyalar,  rak  kasalliklari  va  yurak  qon  tomir  kasalliklarini,  shuningdek  markaziy  nerv 

sisitemasi va boshqa kasalliklarni davolash va oldini olishga qaratilgan  surtmalarning yangi-

yangi  tarkiblari  va  mavjud  texnologiyalarni  takomillashtirish  borasida  tadqiqotlar  davom 

etmoqda. 

Surtmalarning  maksimal  darajada  terapevtik  samaradorligini  saqlab  qola  oladigan 

yordamchi moddalarni sintez qilish ishlari olib borilmoqda. Bu borada birinchi o‗rinda yuqori 

molekulyar  birikmalar,  shuningdek  monomer  sintetik  moddalar  ustida  ilmiy  izlanishlar  olib 

borilmoqda.  Yordamchi  moddalarni  to‗g‗ri  tanlanishi  surtmalar,  linimentlar  va  pastalarni  –

50S  dan  +40S  gacha  bo‗lgan  haroratga  chidamli  bo‗lishini  ta‘minlamoqda.  Surtmalarning 

farmakokinetik  faolligiga  dori  moddasining  disperli  darajasi,  tanlangan  asosning  tabiati, 

tarkibidagi  sirt  faol  moddaning  miqdori  va  ko‗pik  xosil  qiluvchilarning  (penetratov)  to‗g‗ri 

ta‘sir qilishi tajribalar orqali isbotlangan.