Laboratoriya mashg‘ulotlari

Parchalanuvchanlikni aniqlash 

XI  DF  ko‗rsatmasiga  binoan,  bu  ko‗rsatkich  maxsus  asbob  –  identifikator  yordamida 

aniqlanadi.  Parchalanish  vaqti XI DF ning xususiy maqolalarida ko‗rsatilgan bo‗lishi kerak. 

Agar bunday ko‗rsatma bo‗lmasa, u holda drajelar 30 daqiqagacha parchalanishi kerak.  

Asbobning  tuzilishi.  Aniqlash  asbobi  yig‗ma  korzinka,  suyuqlik  uchun  sig‗imi  1  l 

bo‗lgan idish, issiqlikni bir me‘yorda (37+20S)  bo‗lishini  ta‘minlovchi qurilmalardan iborat 

bo‗lib,  korzinkani  tik  holda  5-6  sm  yuqoriga  va  pastga  qarab,  bir  daqiqasiga  28-32  marta 

---

191 

 

ko‗tarib  tushiruvchi  elektromexanik  qurilmaga  ulangan  bo‗ladi.  Yig‗ma  korzinka  uzunligi 

77,5  mm,  ichki  diametri  21,5  mm,  devor  qalinligi  2  mm  bo‗lgan  6  ta  shisha  naychalardan 

tashkil topgan. Naychalar vertikal holatda diametri 90 mm va qalinligi 6 mm bo‗lgan, bir-biri 

va  disk  markazidan  bir  xil  masofada  joylashgan  diametri  24  mm  bo‗lgan  6  ta  teshikli,  2  ta 

plastmassa disklar yordamida ushlab turiladi. Pastki diskning ostki yuzasiga zanglamaydigan 

po‗latdan  tayyorlangan,  teshiklarining  o‗lchami  2  mm  bo‗lgan  sim  to‗r  o‗rnatiladi  (agar 

xususiy maqolalarda boshqa ko‗rsatmalar bo‗lmasa). 

Korzinka  6  ta  yo‗naltiruvchi  plastmassa  disklar  bilan  ta‘minlangan  bo‗lib,  ular  shisha 

naychalar ichiga qo‗yiladi. Diskning umumiy massasi 1,8-2,1 g, diametri 20 mm, balandligi 

10 mm. Disklarning qo‗llanilishi xususiy maqolalarda aytib o‗tiladi.  

Aniqlash  uchun  18  ta  draje  namunasi  olinadi.  Xar  bir  naychaga  1  donadan  draje 

joylashtiriladi.  Bunda  tekshirishga  olingan  6  ta  namuna  drajelarining  hammasi  to‗la 

parchalanishi va to‗rdan o‗tib ketishi kerak. Agar 1-2 ta draje talabga javob bermasa tekshiruv 

qolgan  12  ta  drajelarda  qaytariladi.  Olingan  18  ta  namunadan  eng  kamida  16  tasi  to‗liq 

parchalanib, to‗rdan o‗tib ketishi kerak. 

Drajelarning  suvda  parchalanish  muddati  asboblarning  tuzilishiga,  ishlash  jarayoniga, 

suyuqlik miqdoriga, xaroratga, tebranish tezligiga bog‗liq bo‗ladi.