Laboratoriya mashg‘ulotlari

Nastoyka tarkibidagi spirt quvvatini qaynash harorati bo„yicha aniqlash. 

Qaynatish  uchun  mo‗ljallangan  idishga  40  ml  nastoyka  solinib,  unga  nastoykani  bir 

me‘yorda  qaynashini  ta‘minlash  uchun  chinni  yoki  ingichka  shsha  naycha  bo‗lakchalari 

solinadi.  Idishga  termometr  shunday  tushiriladiki,  uning  simobli  qismi  suyuqlikka  2-3  mm 

botib  turishi  kerak.  So‗ngra  nastoyka  bir  tekisda  qaynagunga  qadar  qizdiriladi  va  harorat 

o‗zgarmas xolga etgandan so‗ng  5 daqiqa vaqt o‗tgach, termometr ko‗rsatkichi yozib olinadi. 

Topilgan qaynash xaroratini bosimga to‗g‗ri kelishini  aniqlash uchun barometr ko‗rsatkichi 

ham yozib olinadi. 

XI  DF  ning  jadvalidan  foydalanib,  tajriba  vaqtida  kuzatilgan  bosim  760  mm  simob 

ustuniga keltiriladi. Bunda har 1 mm simob ustunining o‗zgarishiga 0,04

o

S to‗g‗ri keladi. Bu 

tuzatgich kuzatilgan xaroratga qo‗shiladi yoki ayriladi. So‗ngra tekshirilayotgan nastoykadagi 

spirt miqdori jadval orqali topiladi (XI DF 1 juz, 28-bet). 

Masalan: valeriana nastoykasi tarkibidagi spirt quvvatini aniqlash jarayonida, 

nastoykaning qaynash harorati 80,9oS ni tashkil etgan. Agar bosim 752 mm simob ustuniga 

teng bo‗lsa, bosimlar farqi 760 – 752 = 8 mm. 

Tuzatgich 0,04

o

S x8 = 0,32

o

S 

752  mm  simob  ustuni  760  dan  kam  bo‗lganligi  sababli  tuzatgich  qaynash  haroratiga 

qo‗shiladi: 

80,9

o

S + 0,32

 o

S = 81,22

o

S 

Jadvalga binoan bu qaynash harorati 66% li spirtga to‗g‗ri keladi.