Laboratoriya mashg`ulotlari. Bo’yovchi moddalar laboratoriya ishlarini bajarishdagi xavfsizlik qoidalari

2. LABORATORIYA ISHIGA TAYYORLANISH VA
UNI BAJARISH
1.
Ma’ruzada olingan bilimlarni mustahkamlash va chuqurlashtirish hamda sintezni ongli 
ravishda o’tkazish va olib borilayotgan har bir ayrim bosqichni aniq tushunish uchun talaba-nazariy 
kursning sintezga tegishli qismini kollokvium savollari va tavsiya qilingan adabiyot asosida o’rganadi 
va o’qituvchiga topshiradi.
2.
Laboratoriya ish bajarish arafasida sintez rejasi (fikriy tajriba) tuziladi, kerakli hisob-kitoblar 
qilinadi, ajralib chiqishi mumkin bo’lgan zaharli moddalarni zararsizlantirish yo’llari, sintez sharoiti va 
qurilmasi mukammal o’ylab chiqiladi. 
Ma’lumotnoma adabiyotlar asosida oraliq mahsulotlar va iloji bo’lsa hosil bo’ladigan 
moddalarning xossalari o’rganiladi (ularning fizik xossalari, uchuvchanligi, portlovchanligi, 
yonuvchanligi, eruvchanligi, zaharliligi, solishtirma zichligi, erish harorati va boshqalar). Reaktsiya olib 
borishning nazorat usullari va xavfsizlik choralari belgilanadi. Buning hammasi ish daftariga yoziladi 
va o’qituvchi tomonidan laboratoriya ish bajariladigan kun tekshiriladi. 
3.
Sintez boshlashdan oldin qurilma (apparatura) yig’iladi, uni to’g’ri yig’ilganligi, kerakli 
moddalarning mavjudligi tekshiriladi. Qurilma yig’masining to’g’riligi katta laborant yoki o’qituvchi 
tomonidan tekshirilgandan so’ng talaba ishni boshlaydi.
4.
Ish davomida talaba ish stolini toza, tartibli tutmog’i, idishlar, qog’oz va materiallarni 
keragidan ortiq to’plab olmay, xavfsizlik qoidalariga amal qilgan holda sintezni bajarmog’i darkor. Idish 
va qurilma qismlarini ehtiyot qilmoq kerak. 
5.
Ishni tugatgach, qurilma qismlarga ajratilib, tozalangan holda, olingan moddani esa tekshiruv 
va tahlildan o’tkazilib, uning nomi, miqdori, talaba familiyasi va guruhi yozilgan qog’oz yopishtirilgan 
dori idishlarda laborantga topshiriladi.