Laboratoriya mashg‘uloti Mavzu: Intakt hayvonlarda statik va statokinetik reaksiyalarni tekshirish soat Tonik reflekslar

Tajriba o‘tkazish tartibi. A. Dengiz cho‘chqasida vestibulyar analizatorning otolit apparatidan boshlanib, bo‘yin mushaklarigacha beriluvchi refleksni kuzatish.

Hayvon yelka tomonidan ushlangan holda yuqoriga ko‘tariladi; keyin gavdasi 180⁰ ga buriladi va bunda bosh tepasi pastga qaratiladi. Bosh avval panjalar bilan qisiladi, keyin esa bo‘shatiladi. Bu bilan u tabbiy holatni olishga harakat qiladi va bosh tepasini yuqoriga buradi.

Dengiz cho‘chqasi chanoq sohasidan ushlanib, tanasi boshi bilan pastga joylashgan vertikal holatga o‘tkaziladi. Bunday holatda ham bosh tepa suyagi yuqoriga qaragan normal holatni egallaydi. Dengiz cho‘chqasining boshi, oyoqlari ehtiyotkorlik bilan tananing tayanch tekisligiga kaft yoki taxtacha bilan qisilgan holda biror yonboshiga joylashtiriladi, bunday holat u tinchlanmaguncha ushlab turiladi. Keyin bosh bo‘shatiladi. Bunda ham boshning tepa qismi yuqoriga yo‘naltirilgan normal holatni egallaydi.

B. Dengiz cho‘chqasida bo‘yinning mushak va pay proprioretseptorlari, tananing proprioretseptorlari va teri retseptorlaridan boshlanib tana mushaklari va oyoqlariga beriluvchi rostlanish reflekslarini kuzatish.

Oldingi tajriba qaytariladi. Kaft yordamida bosh tanaga qisilib, dengiz cho‘chqasi bir biqiniga yotqiziladi. Keyin bosh va yelka qismi bo‘shatiladi: natijada bosh tepasi bilan tez yuqoriga va undan so‘ng tananing oldingi qismlari buriladi. Bundan keyin tananing pastki qismi bo‘shatiladi. Dengiz cho‘chqasi oyoqlari yordamida tiklanadi va tanasining orqasi bilan 90⁰ ga burilib, tabiiy holatga kelishi kuzatiladi.

Dengiz cho‘chqasi yuqoriga ko‘tarilib, orqasi pastga qaratib buriladi va u ozod tushishi imkoniyati tasavvur qilingan holda tashlab yuboriladi. Hayvonning boshi shu zahotiyoq dastlabki holatni egallaydi. So‘ng tananing oldingi qismi va oyoqlari, keyin chanoq va orqa oyoqlari buriladi. Hayvon havoda 180⁰ ga buriladi va to‘rtta oyog‘i bilan baravariga yerga tushadi.