Laboratoriya jumıs №1

Limfa tu`yinleri. Teri ha`m silekey qabat “tosıqların” jen`ip o`tken mikroorganizmler limfag`a tu`sedi, limfa tu`yinleri patogen bakteriyalardı tutıp qaladı ha`m o`ledi.
Patogen mikroorganizmler limfa tu`yinlerine tu`skennen keyin, ol jerde isiniw protsessi ju`zege keledi. Bunda toqımalardan leykotoksin, leykopenik faktor, gistamin, serotonin ha`m
basqa zatlar ajıraladı, bular leykotsitlerge ta`sir etip, olardın` aktivligin asıradı. Leykotsitler isingen jayda toplanıp mikrobtın` toqıma, qan va ag`zalarına tarqalıwına jol qoymaydı.
İsiniw na`tijesinde dene temperaturası ko`teriledi, atsidoz, gipoksiya rawajlanadı, bularda o`z gezeginde patogen mikroorganizmlerge bakteritsid ta`sir ko`rsetedi. Endotsitoz organizmdi patogen mikroorganizm ha`m basqa jat faktorlardan tazalawshı ku`shli protsessdir. Ol fagotsitoz, retseptorlar arqalı a`melge asatug`ın endotsitoz ha`m pinotsitoz ko`rinisinde keshedi.
Fagocitoz qılıwshı kletkalar. Fagotsitoz - a`yiemgi qorg`au faktorlarınan biri bolıp, organizmge tu`sken patogen mikroorganizmler yamasa basqa antigenlerni fagotsitler (yunon.phagos – jep qoyıwshı, kytos – kletka) ta`repinen tez qamrap alıp, olardı parshalap joq etiwge aytıladı.
1883 jılı rus alımı İ.İ. Mechnikov birinshi bolıp qan ha`m toqımalarda organizmdi tazalap fagotsitoz qılıwshı kletkalar bar ekenligin anıqlap, kletkalı immunitet nazariyasına tiykar salg`anı ushın 1908 jılı, gumoral immunitet nazariyasın jaratqan alım P.Erlix penen birge Nobel` sıylıg`ına iye bolg`an alım. Fagotsitoz bir kletkalı ha`m ko`p kletkalı a`piwayılılarg`a ta`n bolıp, olarda azıqlanıw, joqarı du`zilgen haywanlarda bolsa qorg`aw wazıypasın orınlawı tastıyıqlang`an.
Barlıq fagotsitoz qılıwshı kletkalardı İ.İ.Mechnikov mikrofag ha`m makrofaglarg`a bo`ledi. Mikrofaglarg`a neytrofil, eozinofil ha`m bazofillerden ibarat tapqan qannın` polimorf o`zekli granulotsitleri; makrofaglarg`a bolsa organizmnın` ha`r tu`rli toqıması kletkaları (biriktiriwshi toqıma, bawırdın` Kupfer kletkaları, o`kpe ha`m talaq kletkaları, qan tomır endoteliyları ha`m basqalar), qan monotsitleri ha`m olardın` promonotsit ha`m monoblastları kiredi. Barlıq fagotsitoz qılıwshı kletkalar “mononuklear fagotsitler sisteması”na kiritilgen.
Fagotsitler u`sh tu`rdegi wazıypanı atqaradı: 1) infektsion agentler, toqımanın` parshalang`an o`nimleri ha`m basqa faktorlardan organizmdi tazalaydı; 2) fagotsit membranasında antigen epitopları haqqındag`ı axborottı immun kletkalarg`a jetkizip beredi; 3) lizosomal fermentlar ha`m immunogenezda u`lken a`hemietke iye bolg`an monokinlerdi islep shıg`aradı.
Fagotsitoz protsessii to`mendegi u`sh basqıshtan ibarat:
1. Xemotaksis - fagotsitlerdin` xemoattraktantlar (limfokinlar, komplementtin` S3a, S5a komponentleri) ta`sirinde isiniw oshag`ına qarap ha`reketleniwi.
2. Adgeziya (ingl.adhesion – jabısıp alıw - retseptorlar yamasa arnawlı emes fizikalıq-ximiyalıq ta`sirler na`tijesinde fagotsitlerdin` jat agentlarge jabısıwı.
3. Endocitoz – fagotsitlerdin` jat agentlerdi qamrap alıwı. Endotsitozdın` 2 tu`ri parıqlanadı: diametri 0,1 mkm dan kishi bolg`an zatlar pinotsitozi ha`m diametri 0,1 mkm dan u`lken bolg`an bo`leksheler fagotsitozı. Bunnan basqa, fagotsitoz arnawlı emes ha`m arnawlı yamasa immun, immunoglobulinler, komplementtin` S3-fraktsiyası ha`m properdin arqalı a`melge asırılıwı mu`mkin. Bul immun fagotsitoz deb ataladı, sebebi bul protsesste arnawlı antitela ha`m opsoninler qatnasadı. Endotsitoz natijesinde fagotsitar vakuol, yag`ni fagosoma payda boladı.