Laboratoriya jumıs №1

Gemagglyutinatsiya reaktsiyası. Bul reaktsiya suyıqlıqtag`ı kletka kul`turası yamasa tawıq embrionının` xorion-allantois yamasa amniotik suyıqlıqtag`ı viruslardı indikatsiya etiw ushın qollanıladı.
Gemagglyutinatsiya reaktsiyasında virus superkapsidi quramında gemagglyutinin fermenti bolg`an viruslar (gripp, paragripp) keltirip shıg`aaradı, yag`nıy virus kobeygen kletka kulturasına tawıq, g`az, ten`iz shoshqaları eritrotsitleri qosılsa, viruslar eritrotsitlerdi bir-birine jabıstırıp qoyadı. Bul usılda viruslardın` suyıqlıqtag`ı titrin suyıldırıw da`rejesine qarap anıqlaw mu`mkin. Virusologiyalıq a`meliyatında viruslardı indikatsiya qılıwda ken` qollanıladı.
Ren`li reaktsiya. Kletka kul`turalarında viruslardın` ko`beyiwin ren`li reaktsiya arqalı ha`m indikatsiya qılıw mu`mkin. Bunı anıqlaw, normal ko`beyiwshi kletka kul`turası ushın qollanılg`an azıqlı ortalıqtag`ı indikatordan paydalanıladı. Eger kletkada virus ko`beymese tiri kletka kul`turalarında normal metobalitik protsess gu`zetiledi ha`m bul protsess na`tijesinde qıshqıl o`nimleri jıynalıp qaladı, indikator ren`i o`zgeredi. Kletka kul`turasında virus ko`beyse, kletkanın` metobalizimi buzıladı (nabıt bolıwına alıp keledi) indikator ren`i o`zgermeydi.
İnterferentsiya fenomeni. Bul usıl tiykarınan kletka kul`turalarında ko`beyip, lekin anıqlap bolmaytug`ın KPT qa`siyetine iye bolg`an viruslardı indikatsiya qılıwda qollanıladı. Kletka kul`turasına virus saqlawshı material juqtırıladı keyin bolsa indikator virus (vezikulyar stomatit virusı VSV) juqtırıladı. Eger tekseriliwshi materialda izlenip atırg`an virus bolsa indikator virusta KPT gu`zetilmeydi (kletka izlenip atırg`an virus ta`repinen iyellengen). Jaqtılıq mikroskopında vizual ko`riw mu`mkin. Tekseriliwshi materialda virus bolmasa VSV kletkag`a patologik ta`sir ko`rsetedi.
Rawajlanıp atırg`an tawıq embrionına juqtırıw. Tekseriliwshi material tawıq embrionının` allantois ha`m amniotik boslıg`ına, xorionallantois qabıg`ına yamasa sarı qaltashasına jiberiledi.
Materialndı juqtırıwdan aldın ma`yektin` hawalı kamera u`stindegi qabıg`ı 70º li spirt penen tazalanadı, jalında qızdırıladı, 2% li yod eritpesi su`rtiledi, ekinshi ma`rte spirt penen tazalanadı ha`m qızdırıladı.
Allantois boslıg`ına juqtırıw ushın hawalı kamera ( ovoskopda ma`yekke jaqtılıq tu`sirilgende onın` shegarası aldınnan qa`lem menen sızıp qoyıladı) u`stindegi ma`yek qabıg`ı qayshı, skal`pel` yamasa arnawlı a`spab ja`rdeminde a`ste- aqırınlıq penen tesiledi. Shprits penen 0,1—0,2 ml virusli material ( antibiotik qosılıp islew berilgen) hawa kamerasi shegarasınan 2 — 3 mm teren`likke jiberiledi. Ma`yek qabıg`ndag`ı tesikke eritilgen parafin quyıladı.
Zıyanlang`an embrion virusi juda` ko`beygen waqıtta, yag`ni 48—72 saat 37 ºC da termostatta saqlang`annan son` ashıladı. Ma`yek spirt penen tazalanadı ha`m og`an 2% li yod eritpesi su`rtiledi. Son` qayshı menen hawa kamera a`tirapı boylap sızılg`an belgiden biraz joqarıraqtan ma`yek qabıg`ı kesiledi. Bunda ma`yek qabıg`ı boslıqqa tu`spewi ushın qıysıq wslanadı. qiyshaytirilgan holda ushlanadi. Qabıq alınıp, a`ste –aqırınlıq penen onın` perdesi alınadı ha`m xorion-allantois pardesinin` virus juqtırılg`an jerinde gemorragik, aqshıl zıyanlang`an oshaqlarının` bar-joq ekenligi anıqlanadı. Son` Paster pipetkası menen xorion-allantois pardesinin` qan tamırı kem bolg`an jerinen tesiledi ha`m allantois suyıqlıg`ı sorıp alınadı. Keyin xorion-allantois pardasi ajıratıp alınıp, eki ma`rte natriy xloridtin` izotonik eritpesi menen juwıladı. Petri keseshesine ornatıladı ha`m qara fonda, arnawlı (spetsifik) zıyanlanıw bar ekenligi anıqlanadı.