Laboratoriya ishi qoidalari

Tajribani bajarish tartibi.
Piknometr suvli sonini, ya`nipiknometrdagi suv massasini aniqlash uchun, analitik tarozida avval quritish shkafida quritib olingan va 20<sup>0</sup>C gacha suvutilgan quruq piknometr tortib olinadi. Keyin piknometr belgisidan yuqoriroq qismigacha distillangan suv bilan to`ldiriladi va termostatga 20-30 minutga, 20⁰C xaroratda qo`yiladi. Agar atrof muxit xarorati 20<sup>0</sup>C bo`lsa, piknometrni ochiq havoda qoldirish mumkin, bunda suv havo xaroratiga keladi. Keyin suvning ortiqcha miqdori filtr qog`oz bilan yo`qotiladi keladi. Ketin suvning ortiqcha miqdori filtr qog`oz bilan yo`qotiladi, quyi menisk belgilab olinadi. Filtr qog`oz bilan piknometr bo`yinchasining ichki tominida qolib ketgan suv tomchilar ham yo`qotiladi. Qopqog`ida kapillyari bor bo`lgan piknometrda suvning ortiqcha kapillyar orqali filtr qog`oz yordamida. Piknometrning suvli soni, suv solingan piknometr bilan bo`sh piknometr massalarini farqidan topiladi. Keyin piknometrdagi neft maxsulotining massasi aniqlanadi.
O`rnatilayotgan neft maxsuloti quruq va yopiq idishda 20⁰C da ushlab turiladi, keyin piknometrga quyiladi va tarozida tortib olinadi. Neft maxsulotini zichlik quyidagi formuladan topiladi:

Bunda m –bo`sh piknometrni massasi, g; m₁ –neft maxsuloti solingan piknometr massasi, g; M- piknometrning suvli soni; 0,9970 –suvning 20⁰C dagi zichligi; 0,0012 –havoning 20⁰C va 101,3 Pa bosimdagi zichligi.


11-rasm. Piknometr turlari
Qovushqoqligi kata bo`lgan neft maxsulotlarini zichligini aniqlash uchun ular avval 50-70<sup>0</sup>C gacha qizdiriladi. Piknometr to`lgach, tortishdan oldin 20⁰C gacha sovutiladi.
Piknometr yordamida qattiq neft maxsulotlarini, masalan, bitumlarni zichligini o`lchash mumkin. Buning uchun piknometrni yarmigacha maydalangan neft maxsuloti solinadi va termostatga 90-100<sup>0</sup>C ga, neft maxsuloti to`liq suyuqlanguniga qadar qo`yiladi. Piknometr sovitilgach, suv bilan to`ldiriladi, 20⁰Cda 20-30 minut ushlab turiladi, suvning ortiqcha miqdori yo`qotilganidan keyin, tarozida tortib olinadi. Neft maxsulotlarini zichligi quyidagi formuladan topiladi:

- piknometrni neft maxsuloti va suv bilan massasi, g; qolgan belgilar o`zgarishsiz.
Ish natijalarini rasmiylashtirish.
Ishni bajarish tartibini yozish va olingan natijalarni jadvalga keriting.
14-jadval

Piknometr hajmi, sm^3	Massa			Zichlik, g/sm^3
	Bo`sh piknometr, g	To`ldirilgan piknometr, g