Laboratoriya ishi qoidalari

Reaktivlar: Silvinit yoki natriy va kaliy xlorid tuzlaridan tayyorlangan aralashma.
Jihozlar:Silvinitni ajratish uchun qurilma issiqqa chidamli filtrlash voronkasi.
Ishni bajarish tartibi: ishni bajarish uchun 50gr silvinit yoki natriy va kaliy xloridlarining aralashmasi olinadi 12,5 % KCl va 18,5 NaCl tutgan 150 gr eritma tayyorlanadi. Tuzlar aralashmasi 250ml hajmli aralashtirgich va termometr bilan taminlangan termik barqaror stakanga solinadi va elektr plitada qaynagunga qadar qizdiriladi. So`ng eritma cho`kmadan filtr yordamida tez ajratib olinadi. Filtrda qolgan cho`kma yana stakamga solinadi, filtrat esa xona haroratigacha sovutiladi, tushgan kaliy xlorid cho`kmasi filtrlab operatsiya 2-3 marta takrorlanadi, filtratdan tushgan cho`kma quritiladi, tarozida tortib olinadi va tarkibidagi kaliy xlorid miqdori aniqlanadi.
Kaliy xlorid massasi aniqlash uchun perxlorat, tetrafenilborat, kobalnitrit, dipikrilaminlardan foydalansa bo`ladi. Usulni tanlash laboratoriyada bor reaktivlarga bog`liq.

Misol tariqasida kaliy miqdorini suvda erimaydigan tetrafenilboratga o`tkazish usulidan foydalanishni ko`ramiz.
5g namuna stakanga solinadi, ustiga 300 ml distillangan suv, 3 ml konsentrlangan sulfat kislota solinadi, asta eritiladi va 30 minut davomida qaynatiladi. Sovutilgan eritmadan tushgan cho`kma 500 ml sig`imli kolbaga filtrlab olinadi, filtrdagi cho`kma xlor ionlari yo`qolgunigacha yuviladi, eritma hajmi kolba belgisigacha yetkaziladi va aralashtiriladi. Pipetka yordamida 10 ml eritma olinadi va 100 ml sig`imli kolbaga solinadi, ustiga 25 ml distillangan suv, 1-2 tomchi metiloranj, 3 ml gacha sirka kislotasi eritmasi (10%) rang yo`qolguncha solinadi. Hosil bo`lgan eritma solingan stakan suv hammomida 317 Kda qizdiriladi va aralashtirib turgan holda ustiga 8-10 ml 0,1 mol/l Na[(C<sub>6</sub>H<sub>5</sub>)<sub>4</sub>B] eritmasi yoki kaliy tetrafenilborat solinadi. Stakan suv hammomida yana 5-10 minut ushlanadi, xona xaroratigacha sovutiladi,cho`kma filtrlab olinadi, 4-5 marta eritma bilan, 3 marta suv bilan yuviladi. Yuvuvchi eritmalarning hajmi 50-60 ml. (yuvuvchi eritma -100 ml 1% sirka kislotasi va 3,4 ml 0,1 mol/l li natriy tetrafenilborat eritmasi aralashmasi). Cho`kmali filtr quritish shkafida doimiy massagacha 393 K da quritladi va tarozida tortib olinadi.
Kaliy xloridni massa ulushi quyidagi formuladan aniqlanadi:

Bunda:
m-kaliytetrafenilborat quritilgan cho`kmasining massasi, g: m<sub>1</sub>-analiz qilinadigan namunaning massasi, g; 0,208 –hisoblash koeffitsenti (1g kaliy tetrafenilboratga to`g`ri keladigan kaliy xlorid massasi); x₁ –analiz qilinadigan namunadagi namlik miqdori.