Laboratoriya ishi mavzu: asa xavfsizlik texnologiyasini

21-LABORATORIYA ISHI
MAVZU: TARMOQ MUAMMOLARINI IZLASH VA BARTARAF ETISH: 
TARMOQ TUZILMASINI XAVFSIZLIK JIHATDAN MONITORINGLASH
 
Ishdan maqsad:
Kompyuter tarmoqlari xatoliklar, nozosliklar aniqlash va 
monitoringlash haqida nazariy va amaliy ko’nikmaga ega bo’lish.
Kompyuter tarmog'ining monitoringi - bu raqamli tarmoqdagi nosozliklarni va 
xatolarni o'z vaqtida aniqlash uchun ularga tezkor va yetarlicha javob berish 
maqsadida doimiy ravishda kuzatib boriladigan jarayon. Tarmoq admini turli xil 
bildirish vositalaridan foydalangan holda tarmoq holatini nazorat qiladi.
Tarmoqqa tashqi kirishni boshqaruvchi tizim vositalari va ichki tarmoq 
jarayonlarini boshqarish uchun xizmat qiladigan dasturlar o'rtasida farqlash 
muhimdir.
Tarmoq ishini nazorat qilish quyidagi printsipi asosida amalga oshiriladi:
-ma'lum chastotali maxsus dasturlar sozlamalarda ko'rsatilgan tarmoq 
manzillariga so'rov yuboradi. Bunday so'rov noto'g'ri yoki muvaffaqiyatsiz 
yakunlangan taqdirda, monitoring tizimi tarmoq ma'muriga signal yuboradi yoki 
avtomatik ravishda tarmoq protokoli bilan tartibga solingan ba'zi harakatlarni 
amalga oshiradi.
Tarmoqni monitoring qilish usullari
Lokal tarmoqni monitoring qilishga yordam beradigan vositalar va usullar ko'p. 
Ularning qo'llanilishining haqiqiyligi ko'plab omillarga bog'liq: tarmoq 
konfiguratsiyasi, monitoring maqsadlari va boshqalar.
• 
Tarmoqni boshqarish tizimlari-tarmoqdagi jarayonlar va uning apparat 
qismining ishlashi haqida ma'lumot to'playdigan dastur. Tarmoq trafigi 

---

monitoringini 
amalga 
oshiradi. 
Tarmoq 
uskunalari 
ishlashidagi 
o'zgarishlarga avtomatik ravishda javob berish qobiliyatiga ega.
• 
Integratsiyalashgan tahlil va boshqarish tizimlari. Tizimning apparat va 
dasturiy muhitida o'rnatilgan. Murakkab holda kuzatiladigan tarmoqni 
boshqarish tizimlaridan farqli o'laroq, integral tizimlar tarmoqdagi ba'zi 
qurilmalar, aloqa 
segmentlari 
va dasturlarini boshqarish uchun 
mo'ljallangan.
• 
Protokol analizatorlari. Vazifasi faqat tarmoq trafigini kuzatishdan iborat 
tizimlar. Tarmoq ma'muriga ma'lumotni qulay shaklda taqdim etish uchun 
ular trafikni tahlil qilish uchun olingan paketlar hajmi va keyinchalik 
dekodlash imkoniyati bilan farqlanadi.
• 
Kabellarni sinovdan o'tkazish va sertifikatlash uskunalari. Kabel 
tarmoqlarida dolzarb ma'lumotlarni olish uchun apparat elementini 
kuzatish.
• 
Ekspert tizimlari. Tarmoqdagi hodisalar va ularni tuzatishning mumkin 
bo'lgan variantlari haqidagi insoniyat tajribasi to'plami. Aslida, monitoring 
tizimlariga birlashtirilgan ma'lumotlar bazalari. Ma'lumot menyusi odatiy 
misoldir, ammo zamonaviy ekspert tizimlari tobora ko'proq sun'iy aql 
elementlariga ega.