Laboratoriya ishi №7

LABORATORIYA ISHI № 7

O‘ZGARMAS TOK DVIGATELINI TEKSHIRISH

Xalq xo‘jalik ishlab chiqarish sharoitida doimiy tok dvigatellari asosan maxsus quril malarda, ishchi mashinalarni sinashda va elektrokaralarda ishlatiladi. Elektrodvigatelni teskari aylantirish uchun yakor toki yoki magnit oqimini yo‘nalishini tez to‘htatish uchun esa yakor zanjiriga qarshilik ulanadi va yakor qarama-qarshi ulanadi. Ba’zi bir xalq ho‘jaligidagi mashinalarni jarayon talabiga ko‘ra dastgoh o‘z tezligini o‘zgartirishi kerak bo‘ladi. Hozirgi kunda tezlikni o‘zgartirishni mexa nik va elektrik usullari mavjud. Elektrik usulda tezlikni o‘zgartirish mexanik usulga nisbatan afzalliklarga ega.

• Xalq xo‘jalik ishlab chiqarish sharoitida doimiy tok dvigatellari asosan maxsus quril malarda, ishchi mashinalarni sinashda va elektrokaralarda ishlatiladi. Elektrodvigatelni teskari aylantirish uchun yakor toki yoki magnit oqimini yo‘nalishini tez to‘htatish uchun esa yakor zanjiriga qarshilik ulanadi va yakor qarama-qarshi ulanadi. Ba’zi bir xalq ho‘jaligidagi mashinalarni jarayon talabiga ko‘ra dastgoh o‘z tezligini o‘zgartirishi kerak bo‘ladi. Hozirgi kunda tezlikni o‘zgartirishni mexa nik va elektrik usullari mavjud. Elektrik usulda tezlikni o‘zgartirish mexanik usulga nisbatan afzalliklarga ega.

Elektrogeneratorlarini tezligini o‘z-gartirish uchun quyidagi tenglikka murojat qilamiz.

• Elektrogeneratorlarini tezligini o‘z-gartirish uchun quyidagi tenglikka murojat qilamiz.
• ; bu yerda, Us-tarmoq kuch-lanishi V; Iya –yakor chulgami toki A; Rya – yakor chulgamidagi qarshilik Om; Rkk – yakor chulgami-dagi qo‘shimcha qarshilik Om; S-doimiy kattalik; F-magnit oqim Vb. Bu yerdan ko‘rinib turibdiki, dvigatel tezligi tarmoq kuchlanishiga Us, yakor tokiga Iya, hamda magnit oqim F ga bogliq ekan.

Dvigatelni teskariga aylantirish uchun yakor zanjiri qarama-qarshi ulanadi. Bunday ulanganda, yakorda (20…40) In tok hosil bo‘ladi. Shuning uchun rubilnikni teskari ulash jarayonida yakor zanjiriga qo‘shimcha qarshilik Rkk ulash yordamida, tez to‘htatish da esa yakor zanjiri tarmoqdan tok olmay o‘z-o‘zidan tashqi qarshilik Rtk ga tok beradi. Tok yo‘nalishini o‘zgartirish natijasida, shu tok hosil qilgan moment yakorni aylanishiga qarshilik ko‘rsatadi. Tok miqdori qancha katta bo‘lsa, (qarshilik miqdori shuncha oz bo‘ladi) Mkar shuncha katta bo‘ladi, Mt = KFItg demak dvigatel shuncha tez to‘htaydi.

• Dvigatelni teskariga aylantirish uchun yakor zanjiri qarama-qarshi ulanadi. Bunday ulanganda, yakorda (20…40) In tok hosil bo‘ladi. Shuning uchun rubilnikni teskari ulash jarayonida yakor zanjiriga qo‘shimcha qarshilik Rkk ulash yordamida, tez to‘htatish da esa yakor zanjiri tarmoqdan tok olmay o‘z-o‘zidan tashqi qarshilik Rtk ga tok beradi. Tok yo‘nalishini o‘zgartirish natijasida, shu tok hosil qilgan moment yakorni aylanishiga qarshilik ko‘rsatadi. Tok miqdori qancha katta bo‘lsa, (qarshilik miqdori shuncha oz bo‘ladi) Mkar shuncha katta bo‘ladi, Mt = KFItg demak dvigatel shuncha tez to‘htaydi.

Xulosa:O‘ZGARMAS TOK DVIGATELINI TEKSHIRISHNI organdik. Generatordan olingan energiya hisobiga doimiy tok elektrodvigatelini teskari aylantirish va tez to‘htatishni o‘rgandik.

• Xulosa:O‘ZGARMAS TOK DVIGATELINI TEKSHIRISHNI organdik. Generatordan olingan energiya hisobiga doimiy tok elektrodvigatelini teskari aylantirish va tez to‘htatishni o‘rgandik.