Tajribaviy qism: Tajriba №1. Metallarning kislotalarga ta’siri. 1. Bir probirkaga 2n sulfat kislota eritmasidan 1 ml quying va rux bo‘lakchasini tashlang. Gaz ajralib chiqishini kuzating. Bu qanday gaz? Reaksiyaning molekulyar va ionli tenglamalarini yozing. Oksidlovchi va qaytaruvchilarni ko‘rsating.
2. Ikkita probirka olib, biriga konsentrlangan nitrat kislota va ikkinchisiga suyultirilgan nitrat kislota eritmasidan quying va mis qirindisidan har ikkala probirkaga tashlang. Gaz ajralib chiqishini va ularning rangini kuzating. Reaksiyalarning molekulyar va elektron tenglamalarini yozing, elektron balans va yarim reaksiyalar usuli bilan tenglashtiring. Oksidlovchi va qaytaruvchilarni ko‘rsating.
3. Metallarning tuzlarga ta’siri.
Bir probirkaga mis (II) sulfat eritmasidan 1 ml quying va temir qirindisidan (yoki sirti tozalangan mixni) tashlang. Nima kuzatiladi? Reaksiyaning molekulyar va ionli tenglamalarini yozing. Oksidlovchi va qaytaruvchilarni ko‘rsating.
Tajriba №2. Oksidlanish-qaytarilish reaksiyalarining borishida muhitning roli. 1. Uchta probirka olib, ularning har biriga kaliy permanganat eritmasidan 1 ml dan quying. So‘ngra 1 chi probirkaga 1 ml 2n sulfat kislotadan, ikkinchisiga 2 ml distillangan suv, uchinchisiga 2 ml 2n li natriy gidroksid eritmasidan soling. Shuningdek probirkalarga natriy sulfit (yoki kaliy sulfit) eritmasidan 1 ml dan qo‘shing. Probirkalarda nima kuzatiladi? Kaliy permanganat eritmasi neytral, ishqoriy, kislotali muhitlarda qanday oksidlovchilik xossasiga ega bo‘ladi: Reaksiya tenglamasini yozing va yarim reaksiyalar usulida tenglashtiring.
2. Probirkaga kaliy permanganat eritmasidan 1 ml, 2n sulfat kislota eritmasidan 1 ml va 2 ml kaliy iodid eritmasidan qo‘ying. Nima kuzatiladi? Reaksiya tenglamasini elektron balans va yarim reaksiyalar usuli bilan tenglashtiring. Oksidlovchi va qaytaruvchilarni aniqlang.
3. Probirkaga xrom (III) xlorid eritmasidan 1 ml, 2 n kaliy gidroxlorid eritmasidan 2 ml quying va ustiga xlorli (yoki bromli) suv eritmasidan chayqatib turib oz-ozdan qo‘shing. Nima kuzatiladi? Reaksiya tenglamasini yuqoridagi 2 usulda yozing. Oksidlovchi va qaytaruvchini ko‘rsating.
4. Probirkaga kaliy permanganat eritmasidan 1 ml, 2n sul’fat kislota eritmasidan 1ml va 10%-li vodorod pereoksid eritmasidan 1ml qo‘shing. Kislorod ajralishini cho‘g‘langan cho‘p bilan sinang va eritmaning rangsizlanishini kuzating. Reaksiya tenglamasini yarim reaksiya usulida tenglashtiring. Oksidlovchi va qaytaruvchini ko‘rsating.