Laboratoriya ishi: 6 Kalsiy fosfatlarning olinishi. Fosfat kislota tuzlarining gidrolizi. Ortofosfat kislota tuzlarining termik parchalanishi

Laboratoriya ishi:6
Kalsiy fosfatlarning olinishi. Fosfat kislota tuzlarining gidrolizi. Ortofosfat kislota tuzlarining termik parchalanishi


Ishning maqsadi: fosfor va uning birikmalarini olinish usullarini va kimyoviy xossalarini amaliyotda sinab ko‘rish
Reaktivlar: H₂O-distillangan suv, HCl-xlorid kislota (rangsiz eritma), HNO₃-nitrat kislota (rangsiz eritma), H₂SO₄ -sulfat kislota (rangsiz eritma), NaOH -natriy gidroksid (rangsiz eritma), FeCl₃- temir (III) xlorid (sariq eritma), P_(qizil) -fosfor (qizil kukun), Na₃PO₄-natriy fosfat (rangsiz eritma), Na₂HPO₄-natriy gidrofosfat (rangsiz eritma), NaH₂PO₄-natriy digidrofosfat (rangsiz eritma), universal indikator qog‘ozi, lakmus qizil qog‘ozi. Ca₃P₂-kalsiy fosfid, AgNO₃-kumush nitrat, (NH₄)₂MoO₄ -ammoniy molibdat eritmasi, oqsilning suvdagi eritmasi, NaPO₃-natriy metafosfat, Na₄P₂O₇-natriy pirofosfat, soda eritmasi, Al₂(SO₄)₃-alyuminiy sulfat, PCl₅-fosfor (V) xlorid, PCl₃-fosfor (III) xlorid
Asbob uskunalar: Shtativ, Vyurs kolbasi, o`lchov silindiri, vanna, probirkalar, shisha stakanlar, spirt lampa, shisha plastinkalar, metall qoshiqcha, qisqich, Shuster tomizg‘ichi, gaz o`tkazgichli tiqin va naylar, Kipp apparati, mo‘rili shkaf, tigel, xlorkalsiyli nay, chinni hovoncha

1. Ortofosfat kislotasining tuzlari

1-tajriba. Natriy fosfatlari va ularning gidrolizi.
Ortofosfat kislotasining dissotsilanish konstantasi qiymatiga qarab, ishqoriy metall fosfatlari gidrolizga uchraydimi yoki yo‘qligini tahlil qiling. Natriy fosfatning gidrodizi qaysi bosqichida tugallanishi kerak?
Natriy gidro-, digidrofosfat va natriy fosfat eritmalarini indikator qog‘ozi bilan sinab ko‘ring va tahlillaringizni tekshiring. Natriy fosfat gidrolizining birinchi bosqich reaksiya tenglamasini yozing. Qanday ionlarni hosil bo‘lishi bu tuzning keyingi gidroliziga qarshilik ko‘rsatadi? Universal indikator qog‘ozi bilan eritmalarning pH ni aniqlang.
2-tajriba. Kalsiy fosfatlarning olinishi.
Laboratoriyada mavjud reaktivlardan foydalanib, kalsiy gidro-, digidro- va fosfat tuzlarini hosil qiling. Reaksiya tenglamalarini yozing. Olingan tuzlarni suvdagi eruvchanligini tekshiring va xulosa qiling. CaHPO₄ cho‘kmasiga sirka kislotasi eritmasidan qo‘shing. Nima kuzatiladi? Tushuntiring. Reaksiya tenglamalarini yozing.
3-tajriba. Temir va alyuminiy fosfatlarining olinishi.
Bitta probirkaga ozgina temir (III) -xlorid, ikkinchisiga esa, alyuminiy sulfat eritmasidan soling. Xar bir probirkaga ozginadan natriy atsetat va natriy gidrofosfat eritmalaridan qo‘shing. Hosil bo‘lgan cho‘kmalarni rangiga e’tibor bering. Bular qanday cho‘kmalar? Atsetat-ionining roli nimada? Temir va alyuminiy fosfatlarining olinish reaksiya tenglamalarini yozing. Cho‘kmalarga HCl eritmasining munosabatini sinab ko‘ring.