Laboratoriya ishi №5 Matlab Simulink dasturi bilan

LABORATORIYA ISHI № 5
Matlab Simulink dasturi bilan tanishish (6 soat) (chiziqli tenglamalr sistemasi misolida)

1. 
   Ishdan maqsad:
   

MATLAB Simulink 7.11.0 (R2010b) dasturi bilan tanishish. Ushbu dastur yordamida chiziqli tenglamalar sistemasining yechish uchun blok-modelini tuzish. MATLAB Simulink 7.11.0 (R2010b) dasturi bilan ishlashda amaliy ko‘nikmalar hosil qilish.

2. Ishning mazmuni:

MATLAB Simulink 7.11.0 (R2010b) dasturi bilan tanishish. Ushbu dastur yordamida chiziqli tenglamalar sistemasining yechish uchun blok-modelini tuzish. MATLAB Simulink 7.11.0 (R2010b) dasturi bilan ishlashda amaliy ko‘nikmalar hosil qilish.

3. Ish joyining jihozlanishi va uskunalari:

Kompyuterlar Pentum IV rusmdagi «MATLAB Simulink 7.11.0 (R2010b)» dasturi yuklangan, Chiziqli tenglamalar sistemasi, Proektor BENQ MP 514, Skaner BENQ SCANNER 5000, Printer Canon LBP 2900

4. Ishni bajarish tartibi:

• 
  Masalalarni Simulink bibliotekasida blok –modelini tuzish.
  
• 
  Tuzilgan blok yordamida signal qiymatlari o‘zgartirish
  
• 
  Olingan natijalarni tahlili asosida xulosalar chiqarish.
  
• 
  Laboratoriya mashg‘ulotini rasmiylashtirish.
  

Nazariy qism

MATLAB 7.11.0 (R2010b) dasturi matritsaviy amallarni qo‘llashga asosolangan. Bu narsa tizimni nomi MATrix LABoratory matritsaviy laboratoriyada o‘z aksini topgan. MATLAB – kengayuvchi tizim, uni xar xil turdagi masalalarni yechishga oson moslashtirish mumkin. Simulink –dinamik tizimlarni modellashtirish, imitatsiya va tahlil qilish uchun interaktiv vositadir. U grafik blok-diagrammalarni qurish, dinamik tizimlarning ishlashini tekshirish va loyihalarni mukammalashtirish imkoniyatlarini beradi. Simulink yuzdan ortiq biriktirilgan bloklarga ega. Bloklar vazifalariga mos xolda guruhlarga bo‘lib chiqilgan. Bular: signallar manbalari, qabul qilgichlar, diskret, uzluksiz, chiziqli bo‘lmagan, matematik funksiyalar, signallar va tizimlar. Simulink MATLAB bilan to‘la integrallashgan.

Simulink quyidagi vazifalarni bajarish mumkin:

-matematik hisoblashlar;

-algoritmlarni yaratish;

-dinamik tizimlarni modellashtirish;

-tizim haqidagi ma'lumotlarni taxlil qilish va boshqalar.

Simulink bibliotekasini ishga tushirish. Uning ish stoli quyidagi ko‘rinishda bo‘ladi.




Simulink bibliotekasi ba'zi asosiy bo‘limlari:

• 
  Continuous – chiziqli bloklar;
  
• 
  Discreate – diskret bloklar;
  
• 
  Math Operations – matematik amallar bloklari;
  
• 
  Sinks – registratsiya (ro‘yxat) qiluvchi qurilmalar;
  
• 
  Sources – signallar va ta'sirlar manbalari;
  
• 
  Nonlinear – chiziqli bo‘lmagan bloklar;
  
• 
  Subsystems – ost tizim bloklari.
  

Ushbu berilgan chiziqli tenglamalar sistemasini yechish blok-modeli

quyidagi ketma-ketlikda amalga oshiriladi:

_3x  y  2  0



^x  2 y  3  0

Simulink Library Browser - -File - -New - -Model - yangi varaq (model) ochiladi.

Simulink – qatoridan kerakli blok operatorlarni tanlab olish va yangi ochilgan varaqqa o‘tkazish.

Dastlab Math Operations – blogidan

Solve Algebraic Constraint va Gain operatori tanlab olinadi. Undan so‘ng xuddi shu blokdan ^{Add operatori olinadi.}
O‘zgarmas qiymatlarni Sources blogidan Constant operatori yordamida kiritiladi.

Signallarni kuchaytirish operatori Gain yordamida kerakli qiymatlarni kuchaytirish yoki kamaytirish mumkin.

So‘ngra Skins blogidan Display operatori tanlab olinadi.

Barcha operatorlar kerakli yo‘nalishdagi signal chiziqlar orqali bir biri bilan tutashtiriladi va yopiq kontur hosil qilinadi.

Barcha kontur yopilgandan so‘ng Star Simulation bosiladi va displeyda x, y

qiymatlari paydo bo‘ladi.

Nazorat savollari:

• 
  Sources operatorida qanday bloklar mavjud va bu bloklarni vazifalari nimalardan iborat?
  
• 
  Kiruvchi va chiquvchi signallarni qanday kuchaytirish mumkin?
  
• 
  Chiziqli algebraik tenglamalar sistemasini Simulink bibliotekasida yechish qaysi algoritmik uslubda yechiladi?