Laboratoriya ishi №3 Sinusoidal o‘zgaruvchan tok zanjirida rezonansi I. Ishni bajarishdan maqsad

Kuchlanishlar rezonansi. Zanjirda rezonans xosil qilish uchun qo‘zaluvchan o‘zakni shunday xolatga keltiringki, zanjirdagi tok kuchi va aktiv quvvat maksimal bo‘lsin, shu paytda X_L = X_C , ya’ni zanjirda induktiv va sig‘im qarshiliklar teng bo‘lib ularning yig‘indisi nolga teng bo‘ladi, zanjirning quvvat koeffitsienti 1 ga teng va zanjirning to‘la qarshiligi faqat aktiv qarshilikdan iborat bo‘ladi. SHu paytdagi zanjirdagi tok kuchi va quvvatni yozib oling.


IV. Hisoblashlar.
Olingan natijalar asosida quyidagi kattaliklarni berilgan ketma-ketlikda xisoblang:
1. G‘altakning aktiv qarshiligi R_L = P/ I².


2 G‘altakning to‘la qarshiligi Z_L = U_L / I .

3. G‘altakning reaktiv qarshilik X_L = (Z_L² - R_L² )^1/2


4. G‘altakning induktivligi L = X_L/ ω, bunda ω = 314 rad/s.

5. Kondensatorning reaktiv qarshiligi X_C = U_s / I.

6. Kondensatorning sig‘imi S = 1 / ω X_C

7. Zanjirning to‘la qarshiligi Z = U / I.


8. Zanjirning to‘la quvvati S = U I


9. Zanjirning quvvat koeffitsienti Cos = R / S


10. Zanjirning reaktiv quvvati Q = S sin yoki Q = S(1- cos² ).


Rezonans paytida X_C = X_L tenglik bajarilib zanjirning to‘la qarshiligi faqat aktiv qarshilikdan (g‘altakning aktiv qarshiligidan) iborat bo‘lib qoladi va sos = 1.
10. Rezonans paytidagi zanjirning to‘la qarshiligi Z = R_L = U / I .


V. Nazorat savollari va topshiriqlar.
1. Qanday shart bajarilsa zanjirda rezonans yuz beradi?
2. Nima uchun rezonans paytida zanjirning to‘la qarshiligi faqat aktiv qarshilikdan iborat bo‘ladi?
3. Rezonans texnikada nima maqsadlarda ishlatiladi?
4. Olingan natijalar asosida zanjirning vektor diagrammasini o‘zakli va o‘zaksiz g‘altak, xamda rezonans xolatlar uchun quring.

VI. Xulosa. O‘lchash natijalari, xisoblashlar va qurilgan vektor diagramma asosida sig‘im va induktiv elementli zanjirdagi tok kuchi va kuchlanishlar, ular orasidagi faza siljishlari, xamda rezonans xaqida o‘z fikringizni ifodalang. Nima uchun bunday zanjirdagi rezonans kuchlanishlar nezonansi deb yuritilishini tushuntiring.
Tajriba ishidan olgan amaliy ko‘nikmalaringizni, tajriba ishini yanada tushunarli va qiziqarli qilish uchun o‘z takliflaringizni yozing.


VII. Adabiyotlar.
1. A.S.Karimov Elektrotexnika va elektronika asosolari, Toshkent, O‘qituvchi 1985 y. 59-60 betlar.
2. Fan bo‘yicha № 4 ma’ruza.