Laboratoriya ishi №1 Mavzu: Laboratoriya mashg‘ulot darsiga kirish va laboratoriya texnikasi bilan tanishtirish. (2- soat)

To‘yingan eritmalar tayyorlash.
Tarkibida erimay qolgan (cho‘kmada) modda erigan modda bilan muvozanat holatda bo‘lgan eritmalar ayni temperaturada to‘yingan eritmalar deyiladi. Eritmaning to‘yinganlik darajasi uning konsentrasiyasi bilan o‘lchanadi. Bu konsentrasiya, ko‘pincha, eruvchanlik koeffisiyenti bilan, ya’ni 100 g erituvchiga to‘g‘ri keladigan erigan moddaning g lar soni bilan ifodalanadi. Konsentrasiyasi ayni temperaturada to‘yingan
eritmaning konsentrasiyasidan kam bo‘lgan eritma to‘yinmagan eritma ,ortiq bo‘lgan eritma esa o‘ta to‘yingan eritma deyiladi. KCl va CaCl₂ tuzlarining to‘yingan eritmalarini tayyorlash uchun 50 ml hajmli 2 ta stakanga 20 ml distillangan suv quyiladi. Stakanlar suv solingan kristallizatorga tushirib, temperaturani o‘lchab ko‘riladi va 20-25^oC da bo‘lishi nazarda tutiladi. Tarozida oldindan tortib olingan KCl va CaCl₂tuzlaridan stakanlarga sekinlik bilan solib boriladi va stakanlarni kristllizatordan olib KSL-1078-1 rusumli
magnitli aralashtirgichga joylashtirilib, har bir stakanga aralashtirgich o‘zagi tushiriladi. Magnitli aralashtirgichning aralashtirish tezligi bir xil bo‘lishiga e’tibor berish kerak. Shundan so‘ng magnitli aralashtirgichning qizdirishga ham mo‘ljallanganligidan foydalanib, tuz erib ketguncha qizdiriladi. Bunda KCl tuzining 20^oC dagi eruvchanligi 34,1g ga va 100^oS dagi eruvchanligi 56,2g yekanligini va CaCl₂tuzining 20^oS dagi eruvchanligi 74,5 g va 100^oS dagi eruvchanligi 159g ekanligini hisobga olish zarur. Tuzlar batamom erib ketgandan so‘ng stakanlarni sovutib, yana suvli kristalizatorga joylashtiriladi. Ma’lum vaqtdan so‘ng cho‘kma hosil bo‘lishini kuzatish mumkin. KCl va
CaCl₂ tuzlarining xona temperaturasida va isitilgandagi eruvchanliklarito‘g‘risida xulosa qiling. Cho‘kma tushishining sababini bayon qiling.