Laboratoriya ishi №1 Analitik kimyo laboratoriyasida ishlash texnika xavfsizlik koidalari

KOMPLEKSONOMETRIK TITRLASH USULI

Bu usul kompleks hosil qilishga asoslangan. Xozirgi vaqtda «kompleksonometrik» deb aytilganda etilendiamintetratsetat (EDTA=Y) tuzlari bilan boradigan reaktsiyalar tushuniladi. Kompleksonometriyada asosan Trilon B deb nomlangan savdo markali formulasi Na₂H₂Y^.2H₂O bo`lgan tuzi ishlatiladi. Xar xil kationlarning EDTA bilan reaktsiyasi quyidagicha boradi.

EDTAning 0,05 n eritmasini tayyorlash

EDTAning zaruriy miqdori quyidagicha hisoblanadi. EDTAning ekvivalent og`irligi, kationlar bilan kompleks hosil qilishda, molyar massasining yarmiga teng. 272,24/2=136,12 g/ekv

EDTAning 1 l 0,05 n eritmasini tayyorlash uchun 136,12•0,05=6,806 g, 500 ml eritmasi uchun esa 6,806/2= 3,403 g EDTA olish kerak.

EDTA eritmasini tayyorlash tartibi: EDTA ning hisoblab topilgan miqdorini texnik tarozida tortib olib, 500 ml gacha suyultiriladi. Modda to`liq eriguncha aralashtiriladi.

Rux metalidan birlamchi standart rux xlorid eritmasini tayyorlash

Ruxning zaruriy miqdorini hisoblash quyidagicha qilinadi. Ruxning EDTA bilan reaktsiyasidagi ekvivalenti molyar massani yarmiga teng. 65,37/2=32,69 g/ekv. 500 ml, 0,05 n rux eritmasini tayyorlash g metall olish kerak.

Eritma tayyorlash tartibi. Analitik tarozida 0,7-0,8 g rux metali 0,0001 g aniqlikgacha tortib olinadi va 500 ml li o`lchov kolbasiga solinadi. Ustiga 10-12 ml kontsentrlangan xlorid kislota va 10 ml suv quyiladi. Ruxning hammasi erigandan keyin kolbani o`lchov chizig`igacha suv solib suyultiriladi va yaxshilab aralashtiriladi. Ruxning tortib olingan miqdori a=…

Tayyorlangan eritmaning normalligini hisoblash: formuladan topiladi.

EDTA eritmasini ruxning birlamchi standart eritmasi bilan standartlash

Standartlash tartibi. Titrlash kolbasiga o`lchov tsilindrida rN=11 ga teng bo`lgan ammiakli bufer eritmadan, 15-20 ml standart rux eritmasidan alikvot qism solinadi. Uning ustiga pushti rang hosil bo`lguncha erioxrom qorasi qo`shamiz keyin byuretkadagi standart EDTA eritmasi bilan titrlanib, pushti rangni ko`k rangga o`tgan nuqtasi, ya`ni ekvivalent nuqtasi topiladi. Titrlash jarayoni quyidagi reaktsiya bo`yicha boradi.


Titrlash natijalari

Olingan rux tuzi eritmasi, ml	Sarflangan EDTA, ml
1.pipetka 2.-----//----- 3. -----//-----	… … …
O`rtacha	…

Rux xlorid eritmasining normalligi EDTA eritmasining normalligi quyidagi formula bilan hisoblanadi.