Laboratoriya ish№11. Mavzu: t triggerlari va ularning qo`llanilishi. Ishning maqsadi

Parallel hisoblagichlar. Bu turdagi hisoblagichlarda T₀ sanoq impulslari barcha razryadlarda triggerlarning C sinxro kirishlariga bir vaqtda (parallel) uzatiladi. Parallel hisoblagichlar yoki parallel o`tuvchi hisoblagichlar odatda front yordamida sinxronlashadigan RS, JK, D- triggerlar asosida tuziladi. Hisoblagich ish algoritmini1.1-jadvalni tahlil qilib tushinish mumkin. Undan ko`rinib turibdiki, mazkur algoritim matemetik usulda MAF yordamida quyidagicha ifodalanadi:

14.4-rasm. Reversiv hisoblagich fragmenti.
Q_i,n+1 =Q_i,npi = Q_{i +} p_i , (14.1)

bu yerda: Q_i,n=1 – (n+1) – vaqt momentida hisoblagich chiqish kodidagi i- razryad qiymati; Q_i,n – n- vaqt momentida hisoblagich chiqish kodidagi i- razryad qiymati; p_i=Q₁, nQ₂, nQ_i-1, n- o`tkazish signali. 14.1- ifoda asosida parallel hisoblagichning so`z yordamida ifodalangan ish algoritmi quyidagicha bo`ladi: navbatdagi sinxronizatsiya signali kelishi bilan keyingi triggerlarning qayta ulanishi faqat barcha avvalgi triggerlar o`rnatilganda, ya’ni ularning chiqishlarida mantiqiy birga teng signal mavjud bo`lganda sodir bo`ladi.

Mazkur qayta ulanishni amalga oshiruvchi 14.1 ifodaga asosan elektr sxema 14.4- rasmda keltirilgan
Shunday qilib, parallel hisoblagichda barcha triggerlar bir vaqtda (sinxron ravishda) takt impulsi oladilar, chunki ularning takt kirishlari parallel ulangan. Shuning uchun triggerlar deyarli bir varakayiga qayta ulanadilar. Bu vaqtda chiqishda ma’lumot o`rnatilish vaqti bir triggerning qayta ulanish vaqtiga teng:


T_{K1. min}=t_k .

Lekin tezkorlikni oshirish sxemani murakkablashishi hisobiga amalga oshiriladi. Parallel hisoblagichga maxsus shifrator kiritiladi, ular tezkor o`tish sxemasi (TO`S) deb ataladi. UQ_ichiqishlarga ulanadi.

14.5-rasm. Parallel o`tishli hisoblagich sxemasi fragmenti.


Parallel hisoblagichlarda sanoq tartibi (jamlash yoki ayirish) triggerning dinamik kirishiga (to`g`ri yoki invers) emas, balki triggerning qaysi chiqishio`tishni shakllantirish uchun ishlatilayotganiga bog`liq. Agar triggerning to`g<sup>`</sup>ri chiqishi ishlatilayotgan bo`lsa, bunday hisob­lagich jamlovchi, agar invers kirishi ishlatilayotgan bo`lsa, ayiruvchi hisoblanadi. Yuqorida ko<sup>`</sup>rib o`tilgan hisoblagich — jamlovchidir.