Laboratoriya ish №1 I guruh kationlarining analitik

AMMONIY KATIONINING REAKSIYALARI
1. O‘yuvchi ishqor eritmasi bilan ammoniy tuzlari ammiak gazini hosil qiladi:

NH₄Cl + NaOH = NH₄OH+NaCl;

NH₄OH= NH₃+H₂O.

Ajralib chiqayotgan ammiak gazini uning hididan yoki ho‘l universal indikator qog‘ozining ko‘karishidan bilib olinadi.

Universal qog‘oz o‘rniga fenolftalein yoki Hg₂(NO₃)₂ shimdirilgan qog‘oz ishlatish mumkin. Fenolftalein ammiak ta’sirida qizaradi, simob(I) tuzi ta’sirida qorayadi.

Soat oynasiga 2–3 tomchi ammoniy tuzi eritmasi joylashtiriladi 3–4 tomchi ishqor qo‘shib isitiladi, ammiak ajralib chiqadi. Ammiak yo‘qolganini nam lakmus qog‘oz bilan (gaz kamerasida yoki oddiy probirkada) tekshirish mumkin.

2. Nessler reaktivi (kompleks tuz) bilan ammoniy kationi qizil qo‘ng‘ir cho‘kma hosil qiladi:

NH₄Cl+ 2K₂[HgI₄] + 4KOH = [NH₂Hg₂O]I↓ + KCl +7KI+3H₂O.

NH₄Cl+ 2K₂[HgI₄] + 2KOH = [NH₂Hg₂I₂]I + KCl +5KI+2H₂O.

Boshqa 1-analitik gruppa kationlari ammoniy ionini Nessler reaktivi bilan aniqlashga halaqit beradi. Reaksiyaga boshqa kation­lar ham (kumush, qalay, vismut, mis, temir) va oksid­lovchilar (permanganat, peroksid, Cl₂ va boshqalar) halaqit beradi.

3. Formalin bilan reaksiyasi. Ammoniy tuzlarini halain berish darajasini yo‘qotish uchun formaldegid eritmasidan qo‘shiladi.

4NH₄⁺ + 6CH₂O + 4OH^-→ (CH₂)₆N₄ +10H₂O