Laboratoriya №1

Rasm 8.2. Diskret signallarni ifodalanishi.
Grafikni abssisa o’qi vakt borishini ifodalaydi. Ko’rinib turibdiki fizik parametr o’zgarishi uzuluklidir. Uzulukli formaga ega bo’lgan iignalni diskret signal deb ataladi.
Ba’zi xollarda analog parametrni diskret signal sifatida xam ifodalanishi mumkin. U xolatni analog signalni diskretizasiya qilish deb xam ataladi.

Rasm 8.3. Analog signalni dikretizasiyalash.
Ko’rinib turibdiki, diskretlash qadami qanchalik kichik bo’lsa diskret signal qiymati analog signal qiymatiga shunchalik yaqin bo’ladi. Diskret signallarni olish, analog signalalrni diskret signallarga aylantirish xam real vaqt tizimlarida amalga oshiriladi. Aks xolda fizik jarayonni ifodalash va boshqarish imkoniyati bo’lmaydi.
Hozirda kompyuter texnologiyalarini barcha soxalariga kirib borishi obyektlar bilan aloqa o’rnatishda raqamli signallardan foydalanishga olib keldi. Buning uchun aloqa kanallari zanjiriga analog va diskret signallarni raqamli signallarga aylantirish tizimlari qo’shildi. Boshqarish qurilmasidan boshqarish buyriqlarini bajarish mexanizimlariga uzatish kanallari tizimiga rakamli signallarni analog yoki diskret signallarga aylantirish qurilmalaari o’rnatildi. Signallarni ko’rinishi quydagicha:

Rasm 8.4 Analog signalni raqamli signal bilan ifodalanishi.
Ko’rinib turibdiki, analog signalni raqamli signalga aylantirilganda uni formasi to’g’riburchakli bo’lib qoladi. U ikki xolatda potensial ―”bor” yoki ―”yo’q” bo’ladi, birinchi xolat ―”1” ikkinchi xolat ―”0” deb olinadi. Raqmli signallar 1 yoki 0 qiymatlarni ifodalashga mo’ljallangan. Buning sababi ikkilik informasiyani ifodalash texnik jixaddan qulay. Yuqorida ko’rib o’tilgandek, elektron sxemalarda ikki xolatni ifodalashga misol qilib kondensatorni zaryadli zaryadsiz, kalit ochiq yoki yopiq, tok zanjirda ikki yo’nalishda bo’lishini ko’rsatish mumkin.
Analog signallarda bir necha asosiy parametrlar mavjud:
Ular quydagilar:

• 
  Signalni elektr kattaligi nuqtai nazaridan turi;
  
• 
  Signalni quyi va yuqori chegarasi;
  
• 
  Signalni o’zgarish chastotasi; Masalaning yechilishi:
  

x(t) = 5*sin(2*pi*2t)+6*cos(2*pi*8t)+4*sin(2*pi*10t)