Laboratorioiya №8

Elеmеntlаr (mоddаlаr) bir-birlаri bilаn o’z ekvivаlеntlаrigа prоpоrsiоnаl bo’lgan miqdorlаrdа birikаdilаr.

Elementning ekvivalentiga o‘xshash, murakkab moddaning ekvivalenti va uning ekvivalent massasi turli xil qiymatlariga ega bo‘lishi mumkin va kimyoviy reaksiyadagi o‘zgarish xarakteriga qarab aniqlanadi.

Misollar: H₂SO₄

a) H₂SO₄ + NaOH  NaHSO₄ + H₂O

m_e = 98/1; m_e = 98; E = 1 mol.

b) H₂SO₄ + 2NaOH  Na₂SO₄ + 2H₂O

m_e = 98/2; m_e = 49; E = 1/2 mol.

Cu(OH)₂;

a) Cu(OH)₂ + HCI = CuOHCI + H₂O

m_e = 97,5/1; m_e = 97,5; E = 1 mol.

b) Cu(OH)₂ + 2HCI = CuCI₂ + 2H₂O

m_e = 97,5/2; m_e = 48,75; E = 1/2 mol.

AICI₃;

a) AICI₃ + 2NaOH = AI(OH)₂CI + 2NaCI

m_e = 133,36/2; m_e = 66,68; E = 1/2 mol.

b) AICI₃ + 3NaOH = AI(OH)₃ + 3NaCI

m_e = 133,36/3; m_e = 44,45; E = 1/3 mol.

Ekvivalent massasini to‘g‘ridan to‘g‘ri aniqlash

Bu usul bilan magniy ekvivalentini aniqlash uchun ma’lum bir massadagi magniy bilan uning oksidini hosil qilish va birikkan kislorod masasini aniqlash kerak. Tarozida 0,2 g magniy lentasini tortib oling va oldindan shu tarozida tortib olingan farfor tigelga o‘tkazing. Olingan magniy to‘la erib ketishi uchun zarur bo‘lgan 4 n HNO₃ eritmasining hajmini aniqlang. Olingan nitrat kislotani oz-ozdan magniy erib ketgunicha tigelga qo‘ying. Olingan magniy nitrat eritmasini quruguncha asbest setkasida parlating va so‘ngra qolgan qoldiqni ochiq olovda qattiq qizdiring. Bunda azot oksidlarining tez chiqib ketmasligiga yo‘l qo‘ymang. Reaksiya tenglamasini yozing. Tigelni magniy oksidi bilan birga eksikatorda sovuting va torting. So‘ngra tigelni ikkinchi marotaba qizdiring va uni doimiy massaga kelguncha torting va magniy nitratning to‘la parchalanishiga ishonch hosil qiling. Olingan ma’lumotlar asosida magniyning ekvivalentini aniqlang.

Kuzatishlarni yozish tartibi:

1.Chinni tigelning massasi

2.Magniyning massasi

3.Chinni tigelni magniy oksidi bilan massasi

Olingan natijalarni qayta ishlash. Hisoblang:

1. Olingan magniy oksidining massasi-m₁

2. Magniy bilan birikkan kislorodning massasi- m₂.

3. Magniyning tajribada kislorod bo‘yicha aniqlangan ekvivalent massasi- m_e(tajriba).

4. Qo‘yidagi nisbatdan foydalanib magniyning nazariy ekvivalent massasi m _e(nazariy)

Tajribaning absolyut xatosi