Laboratorioiya №8

Magniyning ekvivalent massasini siqib chiqarish usuli bilan aniqlash
Tajriba ma’lum miqdorda olingan metallning suyultirilgan xlorid kislotadan siqib chiqaradigan vodorod hajmini o‘lchashga asoslangan:

Me + 2HClH₂  + MeCl_x.

Bu tajriba 60-rasmda ko‘rsatilgan germetik asbobda bajariladi.

60-rasm. Metall ekvivalentini molyar massasini aniqlash uskunasi:

1-Ostvald probirkasi; 2- byuretka; 3- barobarlovchi byuretka.
Ostvald probirkasining bir tomoniga suyultirilgan 10 ml xlorid kislotadan quying. Ikkinchi tomoniga tarozida oldindan tortilgan va kichkina filtr qog‘oziga o‘ralgan 0,05 g metallni ehtiyotlik bilan, kislotaga tegizmasdan soling.

Barobarlovchi byuretkani pastka yoki yuqoriga harakatlantirib turgan xolda suvning sathini nolga yaqin chiziqqa keltiring va Ostvald probirkasini probka bilan berkitib, asbobning germetikligini tekshiring. Buning uchun barobarlovchi byuretkadagi suvning sathini byuretkadagi suv sathidan pastroqqa tushiring va uni shu holatda shtativga mahkamlab o‘rnating. Agar 1-2 minut davomida byuretkada suvning sathi sezilarli darajada o‘zgarmasa, asbobni germetik deb hisoblash mumkin.

Asbobning germetikligini tekshirilgandan keyin, byuretkalardagi suv sathini bir holatga keltiring va darajalarga bo‘lingan byuretkadagi suvning dastlabki sathini (V_bosh.) belgilab yozib qo‘ying.

Ostvald probirkasini qiyalatib undagi kislotani metall solingan tomoniga quying. Shu zahoti metall kislota bilan reaktsiyaga kirishib, vodorod ajrala boshlaydi. Ajralib chiqqan vodorod byuretkadagi suvni barobarlovchi byuretkaga tomon siqib chiqara boshlaydi.

Reaktsiya tomom bo‘lishi bilan byuretkadagi gazning chiqib ketmasligi yoki unga xavo kirmasligi uchun ikkala idishdagi suvning sathini tenglashtiring. So‘ngra byuretkadagi so‘nggi suv sathini (V_oxir.) aniqlab yozib oling.

Tajriba vaqtidagi xona temperaturasini termometr, bosimini barometr yordamida aniqlang. (1 mm sim.ust. = 133,3 Pa)

Kuzatishlarni yozish tartibi:

1.Magniy massasi-m_e (g)

2.Temperatura-T (⁰C)

3.Atmosfera bosimi-P(kPa)

4.To‘yingan bug‘ bosimi - P(H₂O) (kPa)

5.Reaksiya boshlanishiga qadar byuretkadagi suvning sathi-V₁ (ml)

6.Reaksiyadan so‘nggi suvning sathi-V₂(ml).