Labaratoriya 1 Mexanik harakat deb qanday harakatga aytiladi?

Labaratoriya 1

1. 
   Mexanik harakat deb qanday harakatga aytiladi?
   
2. 
   Asosiy kinematik tushunchalarga tariff bering
   
3. 
   Nyutonning birinchi va ikkinchi qonunlarini ta’riflang.
   
4. 
   Qattiq jism deb qanday jismga aytiladi?
   
5. 
   Jismning impul’si deganda nimani tushunasiz?
   

Vertikal yuqoriga otilgan jism 3 sekund o’tgach yerga qaytib tushdi. Jismning


Mexanik harakat - tashqi kuch taʼsirida jismning fazoda oʻz oʻrnini uzluksiz oʻzgartirishi. Mexanik harakat tu-shunchasi fazo, vaqt, harakatlanuvchi jism, muhit va jismga beriladigan kuch (yoki tezlik) ga bogʻliq. Jismning harakati boshqa biror jismga nisbatan belgilanadi. Mexanikada Mexanik harakat kaysi jismga nisbatan tekshirilsa, ko-ordinatalar tizimi shu jism bilan bogʻlanadi. Klassik mexanikada moddiy nuqta Mexanik harakat tizimining umumiy qonunlari I. Nyuton tomonidan taʼriflangan. Mexanik harakatning birinchi qonuni inersiya qonuni hisoblanadi

Kinematika (yun. kinema — harakat) — mexanikaning bir boʻlimi. Jism harakatini vujudga keltiruvchi kuchlarni hisobga olmagan holda jism harakatining geometrik xossalarini oʻrganadi. Oʻrganiladigan obʼyekt xossalariga koʻra, nuqta, qattiq jism, deformatsiyalanuvchi jism, tutash muhit (gaz, suyuqlik, elastik jism) K.siga boʻlinadi. Odatda, K. dinamikani oʻrganishda qoʻshimcha vosita hisoblanadi. Nuqta va qattiq jism K.sining asosiy vazifasi nuqta yoki qattiq jismning muayyan sanok, sistemasiga nisbatan harakatlarini (sanoq sistemasiga nisbatan nuqta vaziyati koordinatalar bilan belgilanadi) va harakatlarning barcha kinematik tasniflari orasidagi bogʻlanishlarni aniqlashdir.

Nyutonning mexanika qonunlari — klassik mexanika asosini tashkil qiladigan uchta qonun. I. Nyuton tomonidan taʼriflangan (1687 ). Birinchi qonun — har qanday jismga tashqi kuch taʼsir qilmaguncha u oʻzining tinch holatini yoki toʻgʻri chiziqli tekis harakatini saklaydi (qarang Inersiya qonuni). Ikkinchi qonun — harakat miqdori (jism massasi bilan tezlanishi koʻpaytmasi) ning oʻzgarishi jismga taʼsir qiluvchi kuchga proporsional, yoʻnalishi esa taʼsir etadi. Uchinchi qonun — ikki jismning oʻzaro taʼsir kuchi bir-biriga teng , yoʻnalishi esa qarama-qarshi boʻladi (qarang Taʼsir va aks taʼsir qonuni). Nyutonning mexanika qonunlariq. G.Galiley, X.Gyuygens, R./ukhamda I.Nyutonning oʻzi oʻtkazgan koʻplab kuzatishlar, tajribalar va nazariy tadqiqotlar natijasida paydo boʻlgan. Nyutonning mexanika qonunlari q. elementar zarralar va tezligi yorugʻlik tezligiga yaqin moddalar uchun oʻrinli emas.