La perspektive” – uzoqqa qarash, yunonchasida esa “perspictor

Narsalar fazosi. Kuzatuvchiga nisbatan kartina tekisligining orqasida joylashgan bo’ladi.

O’rta yoki oraliq fazo (tasvirlar) yasash fazosi. Kartina tekisligi K bilan neytral tekislik N oralig’idagi fazo hisoblanadi.

Mavhum fazo. Kuzatuvchining ortidagi ya’ni N neytral tekisligining orqasida joylashgan fazo.

Ufq chizig'i. Odatda bu chiziq, tabiatda, Yer bilan Osmonning o'zaro kesishayotgan chizig‘i hisoblanadi. U doimo gorizontal holatda tasvirianadi. Hayotda esa bu chiziqning o‘rni rassom yoki perspektiv tasvir yasovchining xohishiga bog‘liq bo'ladi.
Rassom Yerning „portret“ini tasvirlamoqchi bolsa, ufq chizig'ini kartinaning iloji boricha yuqorirog‘idan o'tkazishga harakat qiladi. Osmonni, binolarni, haykallarni va shu kabilami mahobatli qilib ko'rsatishga to‘g‘ri kelsa, ufq chizig'ini kartinaning pastrog‘idan o‘tkazishga to‘g‘ri keladi. Ham yerni, ham osmonni bir xil ko‘rsatish lozim bo‘lsa, ufq chizig‘i kartinaning o‘rtarog‘idan o'kaziladi.
Ko‘rish maydoni. 2-rasm, a ga nazar tashlansa, undagi n yopiq egri chiziq ichidagi maydon odamning umumiy ko‘rish maydoni sifatida tasvirlangan. Demak, inson gorizontal yo‘nalishda umumiy l40° (70°+70°=140°), vertikal yo'nalishda esa umumiy 110° (45°+65°=l 10°) dagi maydonni ko‘ra olar ekan. Ammo bu maydonda joylashgan har bir buyum yoki narsalarni aniq va ravshan ko‘ra olmaydi. Ushbu rasmdagi m egri chiziq (taxminan aylana) ichidagi maydon odamning ravshan ko‘rish maydoni sifatida tasvirlangan.
2-rasm, b da kuzatilayotgan maydonning o‘rtasidagi P bosh nuqtadan unga chiqarilgan perpendikular chiziqdagi birinchi S nuqta (ko'rish nuqtasi) ko‘rish maydonining d diagonaliga teng masofada olingan. Shunda ko‘rish burchagi taxminan 53° ga to‘g‘ri keladi. 1,5 diagonaldan qaralsa, ko'rish burchagi taxminan 37° ni egallaydi. 2d masofaga teng bo‘lgan masofadan kuzatilsa, qarash burchagi taxminan 28° ni tashkil etadi. Ushbu ko'rish burchagining eng optimal (eng maqsadga muvofiq) holatini tahminan 30° qilib olish tavsiya etiladi. Bu 1,5 — 2d oralig‘ida tanlab olingan masofa hisoblanadi. Demak, eng yaxshi ko’rish burchagi 28°—37° orasidagi burchak bo’lar ekan.


2-rasm.
Agar SP bosh masofa 2d dan oshib ketsa yoki 1,5d dan kamayib ketsa, optimal ko‘rish maydoni buziladi. Shunda obyektning perspektivasida buzilish ro‘y beradi, ya’ni tasvirda xatolikka yo‘l qo‘yiladi.