Курс лойиҳаси мавзу: Бир қаватли саноат биноларининг темир-бетон синчини

1 қамров	Бутун бино бўйича	1та эле-мент	Бутун бино бўйича
h
1.	Четки устунлар К-8	12,6	0,8	1,2	11	44	15,6	686,4
2.	Ўртадаги устунлар К-15	12,6	0,8	1,5	11	44	17,5	770
3.	Кран остки тўсини ПБ-1	0,8	0,5	6	20	120	3,5	420
4.	Томга ташланадиган балка Б-4, 18 м.ли	1,64	-	18	11	66	8,4	554,4
5.	Томни ёпадиган плита П-3	0,3	3	6	60	360	3,6	1296
	ЖАМИ

Монтаж қилиш учун керакли юк кўтарувчи

мосламаларни танлаш

Конструкцияларни ҳисоблаш ва вақтинча маҳкамлаш учун монтаж ишларини олиб бориш учун керакли бўлган мосламалар, инструкциялар, маълумотномалар ва альбомлар орқали монтаж қилинаётган элементларнинг ўлчамларига ва оғирлигига қараб танланади (2, 4, 6). Ҳамма мосламалар рўйхати 2 жадвалга жойлаштирилади.

2 – жадвал

№	Мосламаларнинг номлари ва уларнинг ишла-тилиш жойлари	Маркаси	Юк кўтара олиш қоби-лияти	Оғирлиги кг да	Ҳисоблаб чиқилган баландлик м.	Мосламалар сони
1	2	3	4	5	6	7
1.	Устунларни монтаж қилиш учун травер-са.		25	420	1,5	1
2. 3. 4.	Кран остки тўсини учун траверса (ПБ-1)		6	9390	2,8	1 1
	18 м.ли тўсин учун траверса		10	460	1,8	1
	Бир кўтаришда 1 та плитага мўлжаллан-ган траверса		4	530	1,6	1 1

Монтаж қилиш учун керак бўлган асбобларни танлаб бўлганимиздан кейин, конструкцияларни монтаж қилиш учун кран танлаймиз.


Монтаж параметрларини аниқлаш ва кран танлаш.

Конструкциялар элементларининг асосий монтаж параметрларига қуйидагилар киради:

Q_м – краннинг монтаж оғирлиги, т да;
Н_к – монтаж қилиш баландлиги (кран илмоғининг юк кўтариш баландлиги), м да;
L_м – кран илмоғининг қулочи, м да;
L_стр – кран стреласининг керакли узунлиги, м да;
Краннинг монтаж оралиғи монтаж қилинаётган элемент оғирлиги билан кўтарувчи мослама (ёки асбоб) оғирлигининг йиғиндисига тенг (илмоқ, траверслар, тортқи осиб қўйиладиган хавозалар ва хаказолар).
Q_мQq
Q – монтаж қилинаётган конструкция оғирлиги, кг ёки т да
q – монтаж мосламаларнинг оғирлиги, кг ёки т да.
Конструкцияларни монтаж қилиш учун кран танлашда монтаж оғирлиги энг оғир ва энг баланд элементга қараб танланади ёки монтаж жараёнини 2 комплектга бўлиб, ҳар қайси комплектда қайси элемент характерли бўлса, шунисига қараб танланади.
а) томга қуйилган 18 метрли тўсинларнинг монтаж оғирлиги
Q  Q  q  8,4 0,46  8,86 т
q=0,46 – 18 метрли тўсинни монтаж қилиш учун керакли бўлган траверсанинг оғирлиги

б) том ёпма плитасининг монтаж оғирлиги, плита оғирлиги билан бир кўтаришда 1 та плита кўтарадиган траверса оғирлигига тенг, траверса 10т плита кўтаришга мўлжалланган.

Q^п_м 3,6  0,53  4,13 т
в) ўртадаги устунларнинг монтаж оғирлиги
Q  17,5  0,42  17,92 т
г) кран ости тўсинининг монтаж оғирлиги
Q  5,3  0,39  5,69 т
Конструкцияларни лойиҳа бўйича ўрнатишда кран илмоғининг юк кўтариш учун талаб қилинадиган баландлиги қуйидаги формула билан аниқланади:
Н_к  h_o  h_э  h_з  h_c , м
h_o – кран турган жойдан монтаж қилинаётган элементгача бўлган масофа.
Масалан: h_o – устунда, ўзини баландлигига тенг, кран остки тўсинида устун қанотигача бўлган масофага тенг. Тўсинда устун баландлигига тенг. Ёпма плитада эса устун баландлиги билан тўсин баландлигининг йиғиндисига тенг.
h_э – монтаж қилинаётган элементнинг қалинлиги ёки баландлиги, м да;
h_з – эҳтиётдан қолдириладиган оралиқ – 0,5 м д;
h_с – строп (илмоқ) баландлиги, м да.
Кран стреласи учининг талабга мувофиқ келадиган баландлиги қуйидагича топилади:
Н_стр Н_к  h_п
бу ерда h_п – кран илмоғидан то стрела бошигача бўлган энг қисқа масофа (ёки полиспастда узунлиги h1,5 м).
Стрела боши баландлигини ва илмоқ баландлигини монтаж қилинаётган ҳамма элементлар учун топиб чиқамиз;
а) тўсин учун

1. 
   18 метрли тўсин учун:
   

Н  12,61,640,51,816,54 м
Н 16,541,518,04 м

б) ёпма плита учун

Н 12,61,640,3+0,5+1,616,64 м
Н 16,64 1,518,14м
в) Устун учун:
Н  h_э  h_з  h_с12,60,51,514,6 м
Н 14,61,516,1м
г) Кран ости тўсини учун: (ПБ)
Н 8,80,80,52,812,9 м
Н 12,91,514,4 м

III. Кран стреласи қулочи L ни график усулда, ҳамда аналитик усулда аниқлаймиз. Бунинг учун монтаж қилинаётган ҳамма элементларни бўйлама кесимини чизамиз.

Кранни стрела ўқини олишда шуни эътиборга олиш керакки, нуқта (А) монтаж қилиш ҳавфсизлик қилиш қоидасига биноан – а – масофа монтаж қилиниб бўлган элемент қирасидан а 1,5м масофада ўтиш керак, ёки а1м масофада монтаж қилинаётган элемент қиррасидан ўтиш керак (3-расмга қаранг).

Монтаж қилинаётган элемент ўқи бўйлаб Н_стр масофани оламиз ва В нуқтани топамиз.
Стрела ўқи 2 та нуқта А ва В орқали ўтиб краннинг шарнири маҳкамланган С нуқтагача олиб келамиз. Агарда кран танланмаган бўлса, унда h_ш 1,5м қилиб олинади. (h_ш – кран турган жойдан кран шарниргача ёки шарнир ўқидан то краннинг айланиш ўқигача бўлган масофа). Агарда кран танланган бўлса, унда бу катталиклар кранни паспорти орқали аниқланади.
Кран стреласи қулочи L қуйидаги формула билан аниқланади.
   c
Бу ерда номаълум катталик фақат - қилинаётган элемент ўқидан то С нуқтагача бўлган масофа, буни график усулда (агар чизма тўғри чизилган бўлса, масофани ўлчаб топилади) ёки аналитик усулда ҳам топиш мумкин.
а) Стрела қулочини ва стрела узунлигини тўсинни ёки фермани монтаж қилиш учун топамиз. Тўсинни монтаж қилинаётган чизмасини чизамиз (4-расм).

Расмда иккита учбурчакни қурамиз. АВД ва СВF, бу ерда а1м (тўсинни қалинлиги эътиборга олинмайди).




Стрела қулочи
L   c  12.21 1,5  13.71

Стрела узунлиги Пифагор теоремасига асосан топилади.

L_стр

Тўсинни монтаж қилаётганда кран қуйидаги катталикларни қаноатлантириши керак:

Q_м17,92 т; H_қ18.14 м; L13.71 м; L_стр19.4 м

Кран XCMG – 25т.