Курс иши ва уни бажариш учун бирламчи маълумотлар

n_D^ayl = 794,4 min^-1; bo‘lganda M_D^ayl = 9,5·207/794,4 = 2,47 kN·m;
n_D^ayl = 632,1 min^-1; bo‘lganda M_D^ayl = 9,5·207/632,1 = 3,11 kN·m;
n_D^ayl = 495,6 min^-1; bo‘lganda M_D^ayl = 9,5·207/495,6 = 3,96 kN·m;
n_D^ayl = 384,9 min^-1; bo‘lganda M_D^ayl = 9,5·207/384,9 = 5,1 kN·m;
n_D^ayl = 300 min^-1; bo‘lganda M_D^ayl = 9,5·207/300 = 6,555 kN·m;
n_D^ayl = 240,9 min^-1; bo‘lganda M_D^ayl = 9,5·207/240,9 = 8,16 kN·m;
n_D^ayl = 207,6 min^-1; bo‘lganda M_D^ayl = 9,5·207/207,6 = 9,47 kN·m;
n_D^ayl = 200,1 min^-1; bo‘lganda M_D^ayl = 9,5·207/200,1 = 9,82 kN·m;

Kuchsizlangan maydon OP1:

n_D^ayl =1168,8 min^-1; bo‘lganda M_D^ayl = 9,5·207/1168,8 = 1,68 kN·m;
n_D^ayl =962,7 min^-1; bo‘lganda M_D^ayl = 9,5·207/962,7 = 2,04 kN·m;
n_D^ayl =787,2 min^-1; bo‘lganda M_D^ayl = 9,5·207/787,2= 2,49 kN·m;
n_D^ayl =642,3 min^-1; bo‘lganda M_D^ayl = 9,5·207/642,3 = 3,06kN·m;
n_D^ayl =528 min^-1; bo‘lganda M_D^ayl = 9,5·207/528 = 3,72 kN·m;
n_D^ayl =444,3 min^-1; bo‘lganda M_D^ayl = 9,5·207/444,3 = 4,42 kN·m;
n_D^ayl =391,2 min^-1; bo‘lganda M_D^ayl = 9,5·207/391,2 = 5,02 kN·m;
n_D^ayl =479 min^-1; bo‘lganda M_D^ayl = 9,5·207/368,7 = 5,33 kN·m;

Kuchsizlangan maydon OP2:

n_D^ayl = 1908 min^-1; bo‘lganda M_D^ayl = 9,5·207/1908 = 1,03 kN·m.
n_D^ayl = 1554,5 min^-1; bo‘lganda M_D^ayl = 9,5·207/1554,3 = 1,26 kN·m.
n_D^ayl = 1264 min^-1; bo‘lganda M_D^ayl = 9,5·207/1264 = 1,55 kN·m.
n_D^ayl = 1036,5 min^-1; bo‘lganda M_D^ayl = 9,5·207/1036,5 = 1,89 kN·m.
n_D^ayl = 872 min^-1; bo‘lganda M_D^ayl = 9,5·207/872 = 2,25 kN·m.
n_D^ayl = 770,5 min^-1; bo‘lganda M_D^ayl = 9,5·207/770,5 = 2,55 kN·m.
n_D^ayl = 732 min^-1; bo‘lganda M_D^ayl = 9,5·207/732 = 2,68 kN·m.
n_D^ayl = 756,5 min^-1; bo‘lganda M_D^ayl = 9,5·207/756,5 = 2,59 kN·m.

Shunday hisob-kitobni Ig tokning 600 dan 1300 A gacha bo‘lgan oralig‘ida har 100 A ham olib borish lozim. Hisob-kitoblarga asoslanib namunadagi teplovoz yuk tortish dvigatelining elektromexanik xarakteristikasini tuzish mumkin.

M62 turdagi teplovozni tortuv elektrodvigatelining elektromexanik xarakteristikasini hisob jadvali 1.1

Qo'zg'alish rejimi	Parametrlar	Tortuv elektr dvigatelining qiymati, А
		600	700	800	900	1000	1100	1200	1300
PP	nD^ayl	794,4	632,1	495,6	384,9	300	240,9	207,6	200,1
	MD^ayl	2,47	3,11	3,96	5,1	6,55	8,16	9,47	9,82
ОP1	nD^ayl	1168,8	962,7	787,2	642,3	528	444,3	391,2	368,7
	MD^ayl	1,68	2,04	2,49	3,06	3,72	4,42	5,02	5,33
ОP2	nD^ayl	1908	1554,5	1264	1036,5	872	770,5	732	756,5
	MD^ayl	1,03	1,26	1,55	1,89	2,25	2,55	2,68	2,59

1-rasm. M62teplovozini tortuv elektrodvigatelining elektromexanik xarakteristikasi

3. 
   Loyihalanayotgan teplovoz yuk tortuvchi reduktori parametrlarining hisob-kitobi
   

Elektrodvigatelning yuk tortuvchi validagi aylanish jarayoni tishli silindrik reduktor orqali g‘ildiraklar juftligiga uzatiladi.
G‘ildirak – motor blokining yuk tortish xususiyatiga ta’sir ko‘rsatuvchi asosiy parametr ushbu reduktorning tishli uzatkichlari imkoniyatlariga bog‘liq.
G‘ildirak – motor blokining uzoq muddatli ish rejimida aniqlanadigan uzatkichlar soni μ g‘ildirak gardishidagi aylanish jarayonining yuk tortuvchi elektrodvigatel validagi jarayonga bo‘lgan munosabatni anglatadi.
μ =M_k/M_D∞ =F_D∞D_K/2M_D∞ (5)
F_D∞ – g‘ildirak – motor blokining uzoq muddatli yuk tortish kuchi, kN;
M_D∞ – yuk tortuvchi elektrodvigatelning uzoq muddatli aylanish jarayoni, kN ^. m;
D_K – g‘ildirak diametri, m.
F_D∞ va M_D∞ kattaliklari quyidagi tenglamalar yordamida aniqlanishi mumkin.
F_D∞ = 3,6P_D∞ /V_p; (6)
M_D∞ = 9,5P_D∞ / n_D∞ (7)
n_D∞ =n_dmaxV_p /V_kon (8)
Bunda, P_D∞ – bitta yuk tortuvchi elektrodvigatelning quvvati, kVt;
V_p – teplovozning mo‘ljallangan harakat tezligi, km/s;
n_D∞ – yuk tortuvchi elektrodvigatel yakori aylanishining uzoq muddatli chastotasi, min^-1
n_dmax – yuk tortuvchi elektrodvigatel yakorining maksimal yo‘l qo‘yilishi mumkin bo‘lgan aylanish chastotasi. Bunda 2200/2300 min^-1ga teng bo‘lgan hisob-kitob e’tiborga olinadi.
(6, 7, 8) tenglamalarni formulaga (5) qo‘ygan holda quyidagi ko‘rsatkichni olamiz:
μ_p =0,19n_dmax D_k/V_kon


µ_p =0,19∙2200∙1,05/100=4,38

YUqorida keltirilgan formula yordamida aniqlangan µ_p uzatuvchi son, teplovozning uzoq muddatli harakatiga mos keladigan, uzoq muddatli ish rejimida F_D∞ M_D∞ ko‘rsatkichlarini aniqlab berishdan tashqari, yuk tortuvchi elektrodvigatelning mustahkamlik shartini, yakorning konstruksion tezlikda yo‘l qo‘yilish mumkin bo‘lgan ko‘rsatkichdan n_dmax oshmaydigan aylanish chastotasini ta’minlaydi.

G‘ildiraklar juftligi va yuk tortuvchi elektrodvigatel yakorining o‘qi oralaridagi farqni ko‘rsatuvchi uzatuvchi sonning yakuniy qiymati, qabul qilingan A sentral uzunligini hisobga olgan holda qo‘yiladi.
A=(z₁+z₂)m/2;
A – sentralning uzunligi, mm;
m – tishsimon tishlashish (ilinish) moduli;
z₁ va z₂ harakatga keltiruvchi va harakatdagi shesternalar tishlarining soni.
Doiraning eng katta diametrining shesterna tishlariga nisbatidan iborat bo‘lgan, yuk tortuvchi teplovoz uzatkichlari uchun tishsimon tishlashish (ilinish) moduli m, 10ga teng deb olinadi.
TEP60, TEP70 va TEP 75 teplovozlari uchun sentral uzunligi 520mm.ga boshqa seriyadagi teplovozlar uchun 468,8mm.ga teng deb olinadi.
Harakatga keltiruvchi va unga ergashuvchi (ikkilamchi) shesternalar tishlarining soni z₁+z₂ quyidagi ikkita tenglamani birgalikda echish yo‘li bilan aniqlanadi.
z₁+z₂=2A/m,
z₂/z₁ = µ_p
Tishlar soni z₁ va z₂ aniqlangandan so‘ng uzatuvchi sonning tugal qiymati µ_p^np aniqlanadi.
G‘ildirak – motor bloki gabariti cheklovlarga ega ekanligini hisobga olib haraktdagi teplovoz gabaritining pastki qismida ergashuvchi (ikkilamchi) tishli g‘ildirakni kojux bilan birga joylashtirish imkonini quyidagi formula yordamida tekshirib ko‘rish lozim:
∆ = (D_К - (d₂ - 2C )) / 2 ≥ 120÷130 mm.
Bunda, S – harakatdagi g‘ildirak tishining yon tomonidan kojuxning pastki yuzasigacha bo‘lgan oraliq. (S=18– 25mm)
d2 – ergashuvchi (ikkilamchi) g‘ildirak eng katta doirasining diametri d₂=mz₂ =780 mm;
m - tishlashish (ilinish) moduli (m=10)


2. 4. Loyihalanayotgan teplovoz yuk tortish elektrodvigatelining elektromexanik xarakteristikasini tuzish va hisob-kitob qilish.

Agarda teplovoz-namuna dvigatelining yuk tortish xarakteristikasi loyihadagi teplovoz elektrodvigateli yuk tortish xarakteristikasidan uzatish munosabati, magnit maydonining kuchsizlanishi, hisoblangan tezlik, g‘ildiraklar diametri va boshqalar bilan farq qilsa quyidagi formula yordamida ularni qayta qurish lozim:

n_D^pr=α_aylV_p^pr µ_p ^pr D_k^ayl n_D^ayl/(α^pr V_p^ayl µ_p ^ayl D_K^pr); (9)


M_D^pr=α_pr P_D^pr n_D^ayl M_D^ayl/(α_ayl P_d^ayln_D^pr) µ_p ^pr; (10)


I_D^pr=P_D^prI_D^ayl/P_D^ayl (11)

SHunday qilib, loyihadagi teplovoz elektrodvigatelining elektromexanik xarakteristikasi quyidagicha tuziladi: n_D^np=f(I_D) va M_D^np=f(I_D). Ular quyidagi tartibda navbatma-navbat amalga oshiriladi.

1. 
   namunadagi teplovoz yuk tortish dvigateli tokining bir necha ko‘rsatkichlari qo‘yiladi. I_D^ayl.
   
2. 
   namunadagi teplovoz yuk tortish elektrodvigatelining elektromexanik xarakteristikasi bo‘yicha qabul qilingan I_d^ayl uchun n_D^np=f(I_D) va M_D^np=f(I_d)tanlanadi.
   
3. 
   Berilgan I_D^ayl ko‘rsatkich uchun 9, 10, 11 tenglamalardan foydalangan holda I_D^pr M_D^pr n_D^pr lar aniqlanadi.
   
4. 
   yuk tortuvchi elektrodvigatel yakorining aylanish chastotasi ish diapazoni va uchchala ish rejimi uchun operatsiyalar bajariladi.
   

Yuqorida keltirilgan uslubning qo‘llanilishi bo‘yicha misol keltiramiz: