Kurs ishi toshbaqatolnamolar rutalis qabilasi

O`zbekiston Respublikasi oliy va o`rta maxsus ta`lim vazirligi Mirzo Ulug`bek nomidagi O`zbekiston Milliy Universiteti Biologiya – Tuproqshunoslik fakulteti

KURS ISHI

Toshbaqatolnamolar RUTALIS qabilasi

Toshbaqatolnamolar qabilasi asosan daraxt,butalar va ko`p yillik o`tlarni o`z ichiga oladi.Bu qabilaga 17 oila kiradi.

Gullari siklik,qo`shaloq gul qo`rg`oni bor,ko`pincha besh a`zoli doiralardan tashkil topadi.Haplophyllum Yuss- Toshbaqao`t gullari notug`ri,xira siyox rang,Barglari murakkab,toq patsimon.

Tog`turbud-Dictamnus angustifolius.Toshbaqatoldoshlarga mansub ko`p yillik o`t b/b,o`sish sharoitiga qarab,bo`yi 50-130 sm b/di.Barglari juda yirik,gullari g`oyat chiroyli,pushti rangli .Tojbargining uzunligi 4-5 sm ga yetadi.

Diktanmus gullari shingilsimon.Gulqo`rg`oni ichdan chiqib turadigan 10 ta changchi xam o`simlikka ajoyib chiroy berib turadi.Tabiat shinavandalarining dilini og`ritadigan va kuydiradigan o`simlik tog`turbiddir.

Toshbaqatolnamolar qabilasiga Sitrus mevalari turkumi kitadi.Ularga Apelsin-Citrus sinensis,Limon-Citrus limon,Mandarin-Citrus unshiu marc,Greyfrut-Citrus paradisii.

Apelsin – Citrus sinensis.Rutadoshlarning sitruslar turkumiga mansub doim yashil daraxt va buta.Tropik va subtropik mamlakatlarda tarqalgan.

Bo`yi 6-12 m,mevasi dumaloq yoki tuxumsimon,sarg`ish yoki qizg`ish.Tarkibida A,B,C vitaminlari uchrab undan sharbat,murabbo tay/di.

Limon-C.limon.Issiqsevar o`simlik,daraxtining bo`yi 4-7 m ga yetadi.Meva ranggi och yashil po`sti silliq,g`adir-budur b/di.

Kislotalar (4-7%) va C (40-70%) A,B,P vitaminlarga boy.Shifobaxsh vosita sifatida axamiyati katta,ta`mi yaxshi.

Greyfrut-C.Paradis.Doim yashil bo`lib turadigan daraxt yoki butadir.Greyfrut mevasi xomligida iste`mol qilinib u mevali salatlarda ham ishlatilinadi.

Guli oq rangda b/b 4-5 yaproqchadan iborat.

Meva ranggi och sariqdan qizil yoqut ranggacha b/di.

Mandarin-C Reticulata.Rutadoshlar oilasining turkumiga mansub,doim yasgil daraxt va butalardan iborat.Daraxt balandligi 3 m ga boradi.Mandarin may-iyun oylarida gullaydi,mevasi oktyabrda – noyabrda pishadi.Mevasi yapolaq,yassi,dumaloq,pusti qalin,zarg`aldoq,urug`i mayda sharbati nordon shirin b/di.

Xulosa qilib aytganda bu qabilaga sitrus mevalardan tashqari Isiriqdoshlar,Pistadoshlar,Tuyatovondoshlar oilalari kiradi.Ulardan xalq tabobatid foydalaniladi.Jumladan isiriqning ancha foydali tomonlari ko`p.

Amur-Ussuriya ulkasida,Vladivostok rayonida ,Yaponiyada Barxat daraxti-Phellodendron amuranse o`sadi va u rutalar oilasiga mansub.

E`TIBORINGIZ UCHUN RAXMAT : )

http://hozir.org